Aczini Bil Aslını Unutma Sonunu Düşün!

Aklı olan insan, Allah'dan korkar, Allah'ı tanır, Allah'ı sever. "Yapma!" dediği şeyleri Allah'dan korkup, yapmaz. "Yap!" dediklerini de seve seve yapar. Allah'ın nehiyleri husûsunda, Allah'dan korkmalıyız, emirleri husûsunda da Allah'ı sevmeliyiz. Allah'ın her emrini kendimize nimet ve devlet bilmeli, onları seve seve yapmalı, yaptıklarımızın kabûlü için de Rabbimize niyâz etmeliyiz. Zîrâ biz yaparız ama O kabûl etmeyebilir.

Dünyâ hayâtında ne kadar yükselirsen yüksel haddini bil, aslını unutma! Hükümdâr olsan, kafdan kafa hükmetsen bile sakın şımarma! Aslın bir nutfe, iğrenç bir su parçası. Nihâyetin de bir avuç toprak. Dünyânın hepsi, yemek-içmek, necâset ve sonunda da kabir değil mi? Bütün bu mücâdeleler, ihtiraslar, doymayan gözler, kanmayan ağızlar ne için çalışıyor? Nihâyeti, yedin, içdin, çıkardın. İşte dünyâ hayâtı budur. Dünyâ, necâsetden başka bir şey değildir.

Doymayan gözler, kanmayan ağızlar bir avuç toprakla dolacakdır. Dünyâya sığmayanlar iki arşın yere sığacaklardır. Sırtlarına giymeye kumaş beğenmeyenler, kısmet olursa, bir kefene sarılacaklardır. Bitden, pireden, ve sâir haşerelerden kaçınanlar, kabirde yılanlarla, çıyanlarla, kurtlarla başbaşa kalacaklardır. Helal-haram demeden hırsla yiyip içip semirenler, kabirde kurtlara yem olacaklardır. 

Onun için hilkatini sakın unutma, aslını sakın inkâr etme, aczini bil! Sen âcizsin, bir azîze ihtiyâcın var. Fânî olduğunu da sakın unutma! Sen fânîsin, bir bâkîye ihtiyâcın var. Muhtâc olduğunu da aslâ unutma! Sen muhtâcsın, bir latîfin lutfuna ihtiyâcın var. Senin hâlıkın Allah. Azîz O, Hakîm O. Sen, zelîl ve mahkûmsun. Bu dünyâ hayâtında sana bir mikdar müsâmaha etdi diye, sakın mağrûr olma! Bu izzeti kendinden bilme, O'ndan bil! Bâkî olan Allah'ına dön! O'nun kudreti ve azameti karşısındaki hiçliğini düşün! Yokluk içinde secdeye kapan ve sâdece O'ndan iste ki o latîf sana lutfetsin. Unutma ki, O'nun lutf u ihsânına nihâyet yokdur.