Âdemoğlu Âleme Uryan Gelir Uryan Gider

15 Mayıs 2018 tarihinde yayınlanmıştır.

Taşlıcalı Yahya Bey

GAZEL

Âdemoğlu 'âleme 'uryan gelir 'uryan gider
Nâle vü efgân ile giryân gelir giryân gider

İnsan dünyâya gelirken eli boş gelir, buradan giderken de eli boş gider. İnsan dünyâya gelirken ağlayarak gelir, giderken de ağlayarak gider. İnsanın ölürken ağlaması, hem kaybettikleri için heme de bu kısa hâyatı iyi değerlendiremediği içindir. İnsan yaptıklarından pişmânlık duyar, yapmadıklarına da hayıflanır.

Bir nice mahbûblarla geldi geçdi sevdiğim
Gökdeki ervâh-ı kudsîlerle sanki cân gider

Nefsine kul olan insan, dünyânın geçici zevklerine adlanır ve  ömrünü boşa geçirir. Nefsine esîr olmayıp rûhunu nefsi üzerine hâkim kılan insan yüce mertebelere erişir.

Hâr-ı râhındır senin lâm-ı te'alluk sôfiyâ
Raht u bahtı olmayanlar cennete âsân gider

Dünyâ sevgisi insan için iki türlü ayak bağıdır. Birincisi dünyâyı seven kişinin ölümü zor olur çünkü sevenlerin ayrılması güçdür. İkincisi de dünyâ sevgisi insanı Hakk'dan uzaklaştırır ki insan için en büyük azâb Hakk'dan uzak kalmakdır. Kalbinden dünyâ sevgisini çıkaranlar, kuş gibi hafifler ve  cennete daha bu dünyâda girer.  

'Âlem-i firkat bizi rencîde-hâtır eylemez
Gönlüme gelse hayâlin gussa-i hicrân gider

Dünyâya meyl etmeyen kimse dünyâdan ayrılmakdan korkar mı? Kalbinde dünyâya muhabbet olmayan kimse ölümden de korkmaz. Kalbinde muhabbetullah olan kimsenin tek korkusu sevdiğinden ayrı kalmakdır.

'Âşık-ı bî-çâre erbâb-ı muhabbet bâbına
'Âkil ü dânâ gelir dîvâne vü hayrân gider

Hakk'a âşık olanlar ne kadar akıllı ve zekî olurlarsa olsunlar aşkullahın tesiriyle akılları başlarından gider. Bu yüzden ehl-i dünyânın gözünde bunlar delidir.

Karşıdan gelse habîbi 'âşık-ı sâdıkların
Hayreti başdan aşar aklı şaşar iz'ân gider

Nasıl ki aşk-ı mecâzî ile birisini seven ma'şûkunu görmek ihtimâli olduğunda aklı şaşar, eli ayağına dolaşır ve heyecandan ne yaptığını bilmezse, Hakk'a âşık olanlar da Hakk'a vuslat ümîdiyle her ân böyle bir heyecân içindedirler.

Her kimin lâm-ı te'alluk gibi bir kullâbı yok
Âhiret sahrâsına Yahyâ gibi âsân gider

Kalbini dünyâya ve ehl-i dünyâya bağlamayan kişinin ölümü âsân olur. Ecel geldiğinde, tıpkı kafesi açılınca pırr diye uçan bir kuş gibi kanatlanıp  cennete pervâz eder. 

Taşlıcalı Yahyâ Bey
Listeye geri dön