Ahî Durmuş Baba Mescidi

18 Ekim 2018 tarihinde yayınlanmıştır.

Muzaffer Efendi Hazretlerinin 35 sene boyunca fahrî olarak imâmet yaptığı, Cuma namazlarını kıldırdığı, hutbe okuduğu bu mescid, Bayezid Çadırcılar caddesi ile Kapalıçarşı arasında kalan Hacı Memiş Sokağındadır. Bânîsi Sultan 2. Bayezid Hân'ın sakabaşısı Ahî Durmuş Baba'dır. İstanbul'un en eski mescidlerinden biri olan bu mescid Kapalıçarşının İmam Hanı avlusunda yer aldığı için İmam Hanı Mescidi veya Câmili Han Mescidi olarak da bilinir. 1505 senesinde inşâ edilmiş olan bu mescid-i şerîf uzun müddet harâb vaziyetde kalmış. Efendi Hazretleri, 1950 senesinde bazı hayırseverleri de teşvîk ederek, bu mescidin ihyâsına muvaffak olmuşdur.

Mescidin yapıldığı târihdeki şekli ve mîmârî özellikleri tesbît edilmemişdir fakat bir çok mescid gibi son derece basit ve sâde bir yapı olduğu her hâlinden bellidir. Mescid, fevkânîdir, mescide düz demir bir merdivenle çıkılır. Herhalde bu merdiven vaktiyle taş idi. Maddî imkânsızlıklar sebebiyle sonradan böyle yapılmışdır. Sıkışık olmayan bir saf düzeni ile yüz elli kadar cemaat alabilen bu mescide, daha çok cemaat alabilsin diye, bir de ahşap mahfil ilâve edilmişdir. Diğer bir çok mescid gibi minâreye lüzûm görülmeyen bu mescidde vaktiyle sâdece Cuma namazları için ezan okunurdu. Müezzin Efendi ezanı okumak için sokağa bakan pencerenin boşluğuna çıkar ve ezanı mikrofonsuz hoparlörsüz okurdu. 

Mescidin yerini gösteren eski bir harita

Vaktiyle cemaati civar esnafından oluşan ve pek az olan bu mescid, 1950'den sonra Efendi Hazretlerinin vaazlarının tesiriyle İstanbul'un her tarafından gelenlerle arttıkça artmış ve mescide sığmaz olmuşdu. Öyle ki, zaman zaman mescidin alabileceği cemaatin neredeyse iki katı kadar cemaat olur, secde edecek yer bulmak çok müşkil hâle gelirdi.

Günümüzde mescidin diyânet tarafından görevlendirilmiş bir imâmı vardır ve vakit namazları artık cemaatle kılınmakdadır. Mescid son yıllarda yenilenmiş, minberinden halılarına kadar hemen hemen herşeyi değişmiş, bir tek eski avîzeler kalmışdır.

Bu mescid-i şerîfi ilk olarak inşâ eden Ahî Durmuş Baba'nın ve sonradan ihyâ eden Muzaffer Efendi Hazretlerinin, ona bu işde yardımcı olan isimsiz hayırseverlerin ve bu mescid-i şerîfin cemâatından âhirete intikâl etmiş olanların cümlesinin rûhları şâd olsun.

Mescidin günümüzdeki hâli

Durmuş baba, mescid ile berâber bir de çeşme yaptırmışdır. Kabri de bu çeşmenin yanındadır. Demir hazne kapağının iki yanında birer kitâbesi vardır. Sağdakinde şöyle yazılıdır :

Mâşâallah

Gör imdi ehl-i Horasânın

Bânî-i Câmi' Durmuş Ahî Baba'nın

Abdest al kıl namâzı iç âbını

Hem sakası Bayezid-i Velî'nin

Gitti çâr gûşeye târih-i cevherle Rızâ

Ola cennet makâmı şu pîrânın

Fâtiha 917

Soldaki kitâbede ise şöyle yazıldır :

Maşâallah

Hânî Surre Emîni Sarı

Osmân bâni-i mâ-ı lezîz

Sahibü'l hayrât Yorgânî

Mustafa Ağa ve diğer Küçük

Hüseyin Ağa ve Emine Hâtûn

Hayratlarıdır 

Sene 1202

Bu ikinci kitabeden anlaşıldığına göre çeşme, 1202 Hicrî (Milâdî 1787) yılında tamir edilmişdir.