Akbıyık Mescidi ve Akbıyık Tekkesi

9 Temmuz 2019 tarihinde yayınlanmıştır.

İbret
Bu mescid ve tekke, İstanbul'un Sultanahmet semtinde, Cankurtaran mahallesinde, Ahırkapı mevkiinde, fetihden az sonra inşâ edilmişdir. Mescidin avlusundaki tekke günümüze intikâl etmemişdir. Tekkenin adı kaynaklarda Çarhacı Ahmed Efendi Tekkesi diye de geçmekdedir. Mescidin bânîsi Hacı Bayram Velî Hazretlerinin halîfelerinden Akbıyık Sultan'dır. Bu zât, İstanbul'un fethine iştirâk etmiş olan büyük velîlerdendir. Akbıyık Sultan, gençliğinde malının hesâbını bilemeyecek kadar zenginmiş. Hacı Bayram Velî'nin irşâdıyla malını Allah yolunda harcamak maksadıyla Bursa Ulucamii civârında bir külliye yaptırmış fakat maalesef bu külliyeden günümüze bir şey kalmamış, bir tek kendi türbesi kalmışdır. Bu mescidin avlusunda da hicrî 894 tarihli şâhidesi ile bir makâm kabri bulunmakdadır. 

Mescidin inşâ târihi kesin olarak tesbît edilememekle berâber 1464'den önce olduğu bellidir. İstanbul’un en eski mescidlerinden biri olan Akbıyık Mescidi, suriçindeki mescidlerin kıbleye en yakını olduğu için "mescidlerin imâmı" denilmişdir. Sonradan Dârüssaâde ağalarından Mustafa Ağa'nın minber ilâve ederek câmiye çevirdiği bu mescid, bir çok tamirler geçirmiş ve zamanla civarına çeşme ve mekteb gibi bazı hayır eserleri de ilâve edilmişdir.
Artık ortada olmayan tekkenin tam olarak ne zaman yapıldığı belli olmamakla beraber, mescidle berâber ya da ona yakın bir tarihde inşa edilmiş olduğu anlaşılmakdadır. Zamanla ortadan kalkmış olan tekkeyi XVII. yüzyıl ortalarında Sadrazam Köprülü Fâzıl Mustafa Paşa ihyâ etmiş ve şeyhliğine Halvetiyye'den Çarhacı Ahmed Efendi'yi tayîn etmişdir. Bir ara Halvetiyye'nin Cerrâhiyye şubesine bağlanan bu tekke, son devirde Tarîk-i Kâdirîyye'ye intikal etmişdir. 1925'de tekkeler kapatıldıkdan sonra metrûk ve bakımsız kalan tekke, zamanla ortadan kalkmışdır.


Cevâmi'de medârisde eder kesb-i 'ulûm tullâb
Beher vech ile büldân üzre var rüchân-ı İslâmbol
Tekâvîde zevâyâda çalışır zikre 'âşıklar
Ki 'aşk oduna yanmak kârı dervîşân-ı İslâmbol
Listeye geri dön