الأوّل El-Evvel Celle Celâluh

Türkçemize de geçmiş bir kelimedir, ilk manâsına gelir. Cenâb-ı Hakk'a izâfe edildiğinde evveli olmayan, zamandan münezzeh, vâcibü'l-vücûd yani varlığı kendisinden olan gibi manâlara gelir. Cenâb-ı Hakk'ın Kadîm ism-i şerîfi de aynı manâyadır. Bu ismin tazammun etdiği manâlardan biri de "her şeyi yaradan"dır. Mâdem ki Hakk evveldir, kadîmdir, öyleyse O'ndan gayrı her şey O'nun yaratmasıyla, O'nun irâdesiyle olmuşdur. 

Bu isim hem 99 esmâ arasında hem de Kur`ân-ı Kerîm'de zikredilmişdir. Kur`ân'da bu ismin zikredildiği "هُوَ الْاَوَّلُ وَالْاٰخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُۚ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَل۪يمٌ" âyet-i kerîmesi, çok dikkat çekicidir. Bu âyetden anlaşılıyor ki, Cenâb-ı Hakk'ın kıdemi, ezeliyyeti zamanla alâkalı değildir. Zîrâ Allah zamandan münezzehdir. Zaman mahlûklar içindir. Nitekim mahlûk olmadan zamandan bahsetmek de mümkün değildir. Âyet-i celîlede Evvel ve Ahir isimlerinin birarada zikredilmesinin bir hikmeti de budur. Yani Allah için ezel ve ebed aynı şeydir. Bu itibarla Cenâb-ı Hakk'ın Evvel ve Âhir isimleri istiâre kabîlindendir. Çünkü insan aklı zamansızlığı kavrayamaz.

Kulun bu isimden alacağı hisse ve hazza gelince. Hakk'dan geldiğini bilmekdir. Hakk murâd etmeseydi varlık âlemine gelmeyeceğini idrâk etmek ve aczini, hiçliğini bilmekdir. Bunları bilen Hakk'a itâat eder ve O'nun rızâsını elde etmek için çalışır.