الواحد El-Vâhid Celle Celâluh

5 Temmuz 2021 tarihinde yayınlanmıştır.

Vahdet
الواحد
El-Vâhid
Celle Celâluh

Vâhid, bir demekdir. Cenâb-ı Hakk'a izâfe edildiğinde ise, sayı olarak değil de, bölünmeyen, ikiliği muhâl olan, taksîm kabûl etmeyen ma'nâsına mutlak birliği ifâde eder. Bazıları bu ism-i şerîfi Ehad ile bir tutmuşlar, aynı ma'nâyı vermişlerdir ama bu doğru değildir. İki esmâ arasında mühim bir fark vardır. Ehad, yalnız zâta işâret ederken, Vâhid, sıfat ve esmâya da şâmildir. Demek olur ki, Hakk Teâlâ ve Tekaddes Hazretleri isimleriyle ve sıfatlarıyla da benzersizdir, eşsizdir ve birdir. Esmâsını ve sıfatlarının çokluğu, zâtının birliğine aykırı değildir.

Bu sıfat insanlar için de kullanılır ama mecâzî olarak. Meselâ birisinin yüksek meziyetlerini ve fevkalâde kâbiliyyetlerini ifâde etmek için "eşsiz bir insan" yâhud "eşi menendi yok" deriz. İşte bu Vâhid lafzının karşılığıdır. İnsan için eşsiz sıfatı mecâzîdir zîrâ bir kimse ne kadar üstün olursa olsun onun ayarında hattâ ondan daha üstün bir kimse çıkabilir. Mutlak ma'nâda eşsiz olmak ancak Cenâb-ı Hakk'a mahsûsdur. 

Büyük mürşidlerimizden Niyâzî Mısrî Hazretleri bu esmânın ma'nâ ve medlûlü hakkında şöyle buyuruyorlar : 

Zât-ı Hakk'dan ibâretdir, cemî'-i esmâ ve sıfât ile beraber. Şol haysiyyet ile ki ol kesret-i esmâ ve sıfât, vahdet-i zâta mâni' ve münâfî olmaya. Meselâ dersen ki, "Pâdişah askeriyle Bağdâd'ı almış", burada asker zikretdiğin, pâdişahın pâdişahlığına ve asker Bağdâd'ı onun emriyle ve hükmüyle aldığına mâni' ve münâfî olmaz. Bunun temsîli ancak pâdişaha mahsûs değildir, her şeyde buna misâl mümkündür. Meselâ "Şu yazıyı biz elimizle yazdık" desek, vâhidiyyetdir. Ve dahî Allah'ın rahmeti ve mağfireti ve gadabı ve intikâmı vâhidiyyetdir. "E'ûzü bi rıdâke min sehatike" demek vâhidiyyetdir. İmdi Hakk'ı bu kemâl ile mütâla'a ve müşâhede eden, "el-Vâhidü" ismini zâkirdir, gerek ise dili sâkıt olsun.
Ey Vâhid ü Ferd ü Ehad ey "lem yelid ve lem yûled"
Sensin kamuyu vâr eden Hallâk-ı halksın hem Samed
Listeye geri dön