MuzafferOzak.com (Türkçe)

Ulemâ-yı benâm hazerâtına göre her fiil yani her amel şu sekiz kısımdan birine girer :

1. Farz

2. Vâcib

3. Sünnet

4. Müstehab

5. Mubah

6. Mekruh

7. Müfsid

8. Haram

Eskiden herkese daha çocuk yaşda öğretilen bu sekizli tasnîfe "Ef'âl-i mükellefîn" denir. "Mükellefîn", "mükellef" kelimesinin çoğulu, "mükellef" de Allah'ın emir ve yasaklarına muhâtab olan yani âkıl-bâliğ olan kimse demekdir. Bu itibarla, yapılan iş, ister dînî olsun ister dünyevî olsun, ya farzdır, ya vâcibdir, ya sünnetdir, ya müstehabdır, ya mubahdır, ya mekrûhdur, ya müfsiddir, ya da haramdır. Bu sekiz maddenin de kendi içinde şıkları vardır. Hepsini tek tek îzâh etmeye kalksak sayfalar dolusu yazı yazmak gerekir. Biz burada onları îzâh etmek yerine dikkatinizi başka bir yere çekmek istiyoruz

Dikkat edilirse bu mükemmel tasnîf aşağıdaki sorulara bir cevap bulmak maksadıyla yapılmışdır :

Ne cinsden olursa olsun, bir iş yaptığımızda, yaptığımız işin karşılığında ecir mi alırız, cezâ mı alırız? Bu iş sebebiyle Allah bizi cennete mi koyar, cehennemi mi atar? Bir ameli yapmadığımızda ya da eksik bıraktığımızda bundan mes'ûl olur, hesâba çekilir miyiz, yoksa mes'ûl olmaz mıyız?

Gerek ulemânın gerek fetvâ verenlerin, gerekse avâmın bütün dikkatleri bu mes'eleler üzerine çevrilmişdir. Çünkü onlara göre her iş ya bir karşılık, bir menfaat için yapılır ya da bir zararı, bir belâyı def' etmek, bir mes'ûliyetden kurtulmak için yapılır.

Ehlullah hazerâtının tasnîfi ise bambaşkadır. Onlara göre ameller sadece şu iki kısımdan ibâretdir :

1. Allah'ın hoşnûd ve râzı olduğu işler

2. Allah'ın hoşnûd ve râzı olmadığı işler

Ehlullaha hazerâtı "Bu iş farz değilmiş öyleyse yapmaya lüzûm yok, bu iş mekrûhmuş ama haram değilmiş öyleyse yapmakda bir mahzûr yok" diye düşünmezler, bütün fiillerde tek bir şeye bakarlar. Yapılan iş, Allah'ın rızâsına uygun mu değil mi? Allah bu işden hoşnûd olur mu olmaz mı?

İşte ehlullahın ulemâya üstünlüğünün sırrı da buradadır.

Ameller Kaç Kısımdır?