Bayram Ama Ne Bayramı?
7 Haziran 2019 tarihinde yayınlanmıştır.
"Fıtr", yaratmak, yarmak, kesmek, ikiye ayırmak gibi ma'nâlara gelen "fatr" kökünden gelir. Orucu açmak ma'nâsına gelen iftar da aynı kökden türemişdir. Bayramın gelişi ile birlikte mü'minler oruca son verip, bayram neş'esi ile yiyip içmeye başladıkları için fıtr bayramı denilmişdir. Tabii herkesin bayram neş'esi kendine göredir, kimisi oruçdan kurtuldum diye sevinirken, kimisi de günâhlardan kurtuldum diye bayram yapar, kimisi oruç tutanlara va'd oluna cennete nâil olacağını ümîd ederek sevinirken, kimisi de Ramazân-ı Şerîf sâyesinde Hakk'a kurbiyyet peydâ ettiği için bayrâm yapar.
Ramazan Bayramına mahsûs bir vecîbe de bizim fitre dediğimiz "sadakatü'l-fıtr" yani fıtr sadakasıdır. Orucun bir hikmeti de, açlığın ve yoksulluğun ne demek olduğunu bilmeyenlere bunların ne demek olduğunu bildirmek ve böylece fakîrlere ve muhtâclara yardım eli uzatmalarını sağlamak yani âdetâ hep oruçlu gibi yaşayan fukarâya zenginlerin türlü türlü ihsânlarda bulunarak bayrâm ettirmelerini temin etmekdir. Zenginlerin verdiği zekat ve sadakalarla biraz karnı doyan ve diğer bir takım ihtiyâçlarını gideren fukarâ, bayrâm etmiş olur. Bu itibarla bu bayram, fukarâyı gözetme ve yardım bayramıdır.
Son zamanlarda dikkat çekmek için her konuda aykırı görüşler ileri sürmeyi âdet edinen bir takım insanlar Ramazân Bayramına da aykırı bir îzâh getirmişler. Neymiş efendim gûyâ Ramazan Bayramı fıtrat bayramı imiş. Hoppalaa! Haydi tut kelin perçeminden. Yâhu ne fıtratı bu? Fıtratla bayramın ne alâkası var? Fıtrat kelimesi sırf aynı kökden geliyor diye mutlakâ fıtr ile alâkalı olmak zorunda mı?
Bu bayrama "el-'ıydul-fıtr" denilmesinin derin bir ma'nâsı da vardır ama onu da başka zaman îzâh ederiz inşâallah. Biz şimdilik tefekküre vesîle olsun diye, bu derin ma'nânın Cenâb-ı Hakk'ın "Fâtır" esmâsı ile alâkalı olduğunu söylemekle yetinelim.
Savm-ı sivâyı kim tutar
'Iyd-i visâle ol yeter
Bülbül gibi dâim öter
Gülşen olur kâşânesi