Besmelenin Yazılışına Dâir Hikmetler

26 Temmuz 2017 tarihinde yayınlanmıştır.

Esma-yı Hüsna
Besmelenin başındaki "ب be" harfi ile "اسم ism" kelimesi birleşince, Arapçaya vâkıf olanların gâyet iyi bileceği gibi, hemze-i vasl ile "بااسم" şeklinde yazılması gerekirken Besmeleye mahsûs olarak hemze hazf olunup söylendiği gibi "بِسْمِ" şeklinde yazılır. Bu noksanlığa bedel olarak "ب be" nin başı uzatılır. Öteden beri besmelenin başını bir elif uzun yazmak bir yazı kâidesi olmuşdur ki bu kâide hüsn-i hat ile meşgûl olanların ma'lûmudur. 

Gelelim bu istisnâî yazılışın hikmetlerine...

Âlimlerin çoğu, bu istisnâî yazılışı, besmelenin çok okunması sebebiyle, okunuşu kolaylaştırmak için yapılan bir değişiklik olarak kabûl ediyorlar ki buna Arapça "tahfîf" tabir edilir. Ancak dikkat edilirse bunda başka nükteler de vardır. Şöyle ki :

Besmelenin başındaki "be" harfi te'alluk ve iltisak bildirir ve Türkçemize "ile" diye tercüme edilir. "Bismillah" demek "Allahın ismiyle" demek olur. Besmele okunurken niyet edilen iş "be"harfinin gizli fiili durumundadır, yani yapmaya niyetlendiğimiz işi "ismullah"a "be" ile bağlarız. İşte "be" harfinin kısaltılarak okunması, bu bağlantının yakınlığına ve sağlamlığına işâret eden bir nüktedir.

Bundan daha da ince bir nükteyi büyüklerimizden biri şöyle beyân buyurmuşlardır :
"بِسْمِ Bismi"deki "elif"in ortadan kalkması yani yazılmaması, nokta-i gayb-i zâtın, mertebe-i zuhûr-i esmâ ile perdelenmesine işâretdir.
Büyük âriflerden biri de gizlenen elif hakkında şöyle buyuruyor :
"Elif", ehadiyyetin remzidir. Besmele yazılırken "be" ile "sin" arasında elifin gizlenmesinin sebebi, berâberlik ve cem' hükmünün, ehadiyyet ile sirâyeti sırrını bildirmek içindir. Aynı sebeble, "Allah" ve "Rahmân" kelimelerinin ortasındaki "elif" de gizlenmişdir.
Besmele olmasa memdûd eğer
Bulunur muydu kâinât meğer
Rahmet-i vâsi'adan doğdu cihân
Buldu çün perverîşi cism ile cân
Listeye geri dön