Cehâletde Yarışanlar

Vaktiyle Kazaskerlik rütbesine kadar yükselmiş olan birisi, Şeyhülislâmın huzûruna girmiş. Malum ya Kazaskerlik makâmı, Osmanlı devlet teşkilatında en yüksek makâmlardan biridir, şeyhülislamlığa yakındır. Şeyhülislam Efendi, mangaldaki ateşi göstererek, "En-nâru fâkihatü şitâ" diye bir darb-ı meselle söze girince, Kazasker Efendi, "Çok haklısınız efendim. Narın da en iyisi Manisa'dan çıkar." demesin mi! Adam, Kazasker olmuş ama Arapça "nâr"ın ne ma'nâya geldiğini bilmiyor. O yetmezmiş gibi bir de bunu meyva olan nar zannediyor. Şeyhülislam Efendi, fenâ hâlde üzülmüş ve sonradan bunu her yerde anlatıp, "Gördünüz mü ne hâllere düşdük" diyormuş. Bir gün yine bir meclisde, bu hâdiseyi anlatınca, orada bulunan bir âlim, "Aman Efendim, o herif câhilin biridir, en iyi narın Tâif'den çıkdığını bilmez" demesin mi! Şeyhülislam Efendinin âsâbı iyice bozulmuş, hiddetinden dövmek için adamın üstüne yürümüş, oradakiler elinden güçlükle almışlar, yatıştırmışlar. Bir üçüncü sefer, diğer bir meclisde, bu iki hâdiseyi üstüste anlatıp, "Şu düşdüğümüz hâle bakınız" diye serzenişde bulunca, orada bulunan bir âlim, "Keşke vursaydınız efendim, malum ya, salletallahu kelbe ale'l-hınzîr buyrulmuşdur" diyerek şeyhülislamı köpek yerine koymuş, yani ağzından çıkan sözün ma'nâsını da, nerede ne söz edeceğini de bilmeyecek derecede câhil olduğunu herkese göstermiş.