Dervîşlere Verilen Derslere Dâir Bir İncelik
13 Şubat 2018 tarihinde yayınlanmıştır.
Tarîkata dâhil olan bir sâlike, tesbîhât ve evrâd cinsinden bir takım vazîfeler verilir. Bu vazîfeleri veren mürşid, "şunları sabah namazından sonra oku, şu tesbîhleri akşam namazından sonra çek, şu virdi yatsıdan sonra oku" diyerek hem dersin mikdârını hem de zamânını bildirir. Elbette zamâna bağlı olmayan zikirler de vardır ancak bazı zikirlerin özellikle namaz aralarına ve namaz sonlarına konmasının bir hikmeti vardır. Şöyle ki :
Tarîkat-ı aliyyennin gâyesi, sâliki zikre alıştırmak ve alıştıra alıştıra sonunda her ân zikreder hâle getirmekdir. Buna "zikr-i dâim" denir. Bu hâle erenler, zikrullahdan bir ân bile gâfil olmazlar. Mübtedîler yani yolun başındakiler ise, tıpkı avâm-ı nâs gibi zikre alışık olmadıkları için, bir zikir meydânında, mürşid huzûrunda topluca yapılan zikrullah ile bir müddet gafletden kurtulsalar bile, bu zikir biter bitmez hemen zikri unutup gaflete dalarlar. Aynı gaflet mübtedîlerin namazı için de geçerlidir. Namaz en büyük zikirdir ama selam verip namazdan fâriğ olan bir mübtedî sâlik, ekseriyâ zikirden de fâriğ olur ve hemen gaflete düşer. İşte namazdan fâriğ olunca zikrullahdan da fâriğ olmamak gerektiğini anlatmak ve sâliki buna alıştırmak için, verilen derslerin çoğu namazların sonuna veya aralarına yerleştirilmişdir.
Eğer dikkatlice düşünülecek olursa, namazın da hikmetlerinden biri budur. Zîrâ bir insan ne kadar âbid ve zâhid olursa olsun, bütün gününü namaz kılarak geçiremez. Günde beş vakit kılmakla emrolunduğumuz namaz, aslında kulun dâimâ Allah'ın huzûrunda olduğunu idrâk edebilmesini sağlayan bir nevi alıştırmadır. Yani namazdan maksad, zikrullahı dâimî hâle getirmekdir.
Mâsivâya sarf edüp eyyâmını etme telef
Zikr-i dâimle olur kurbiyyet-i Hakk'da şeref