Durmuş Dede Tekkesi
17 Nisan 2017 tarihinde yayınlanmıştır.
 |
| Dergâhın ve Hasan Zarîfî Efendi türbesinin yoldan görünüşü (1938) |
Tarîk-i Gülşeniyye'nin pîri İbrahim Gülşenî Kuddise Sırruh Hazretlerinin halîfelerinden Şeyh Hasan Zarîfî Efendi tarafından 1528 senesinde binâ edilen bu dergâh Rumelihisarı'nda, Bebek-Rumelihisarı yolu üzerinde, Kayalar Mezarlığımın yanında yer alıyormuş.
Tekkenin bu isimle anılmasının sebebi, Sultan I. Ahmed döneminde Akkirmanlı Ali Baba'nın dergâhda postnişîn olduğu sırada, meczûbândan Durmuş Dede adında bir zâtın Akkirman'dan gelerek tekkeye yerleşmiş olması ve kerâmetlerinin her tarafa yayılmasıdır...Evliyâ Çelebi'nin bizzat tanımış olduğu Durmuş Dede'nin özellikle Karadeniz'e doğru sefere çıkan gemiciler tarafından hep ziyâret edildiği, gemicilerin O'nun hayır duâsını almadan denize açılmadıkları bilinmekdedir...Evliyâ Çelebi Durmuş Dede hakkında şöyle diyor :
Cümle âyende ve revende keştîbânlar gidüp tasadduk ederlerdi. Bazı reislere "sen filân tarafa gitme, filân tarafa git" der. Dediği yere giden selâmetle varıp, fâide görüp gânimîn gelirdi, gitme dediği yere giden rahne görüp bî-fâide ya gelir ya gelmezdi. Böyle bir esrâr-ı hafî sâhibi olup durmuş kalmış durulmuş Durmuş Dede idi...
Tekkeler kapatıldıkdan sonra bir kısmı mesken olarak kullanılan tekke binası 1938 senesinden sonra Bebek-Rumelihisarı yolunun genişletilmesi sırasında Hasan Zarîfî Efendi Türbesi ile birlikte maalesef yıktırılmışdır. Kuruluşunda Tarîk-i Gülşeniyye'ye bağlı olan bu dergâh, 18. asrın ortalarında Sertarîkzâde Mehmed Emîn Efendi Hazretlerinin meşîhatıyla birlikte Tarîk-i Cerrâhiyye'ye bağlanmış ve tekkelerin kapatılmasına kadar da öyle kalmışdır.
Dergâhların açık olduğu devirde bu dergâha ara sıra gidip-gelen, Âsitâne-i Hazret-i Nûreddîn Postnişîni, Fahreddin Efendi Hazretlerinin beyânına göre dergâhın kapısında şu beyt yazılıymış :
Hâk-ı pâyı evliyâya yüzünü sürmüş Dede
Bu Hisârın kutbu olmuş Hazret-i Durmuş Dede
Durmuş Dede'nin bugün ortada olmayan ahşap türbesindeki bir levhada ise şöyle yazılı imiş :
Hazret-i Durmuş Dede Akkirmândan gelmiş
Ol zamân Sultân Ahmed-i Evvel şâh imiş
Nâil-i maksûd olmuşlar ona nezreyleyen
Ârif-i billah imiş meczûb değil âgâh imiş
 |
| Fahreddin Efendi Hazretleri |
Fahreddin Efendi Hazretleri, bu dergâhın son postnîşini hakkında bilgi verirken dergâhın ve türbenin yıkılışının pek hazîn hikâyesini de şöyle anlatıyor :
Merhûm pederimin on üçüncü halîfesi Şeyh Mehmed Saîd Efendi’dir. Bu zât Durmuş Dede Dergâhı Şeyhi Mehmed Eşref Efendi Hazretlerinin oğludur. Hicrî 1300 senesinde bu dergâhda doğmuşdur. Pederinin terbiyesi altında tahsîl görmüşdür. Pederinin irtihâliyle, fakîrin inhâsıyla dergâhın meşîhati uhdesine tevcîh edilip iclâs merâsimi de taraf-ı fakîrânemden icrâ edildi. Dergâh-ı şerîflerin seddinden sonra Durmuş Dede Dergâh-ı Şerîfi ve Durmuş Dede Hazretlerinin türbe-i şerîfe-i mahsûsası, dergâhın meşâyihine mahsûs türbe-i şerîfe ve kabristân belediye tarafından yıktırılıp arsaları yola dâhil edildi. Dergâh-ı şerîfin arkasında kalan arsasına Durmuş Dede Hazretlerine mahsûs bir kabir yapılıp Hazret'in bakıyye-i ızâmı oraya nakl edildi. Bu kabrin sol yanına da bir lahid yapıldı ve dergâhında medfûn bulunan meşâyih-i azîzân hazerâtının ve sâir mevtâların bakıyye-i ızâmları da buraya nakl edildi. Şeyh Saîd Efendi 1361 senesi Cemâziyelevvelinin 28. günü irtihâl etti ve Durmuş Dede Hazretlerinin kabr-i şerîfinin sol yanına defn edildi. Rahmetullahi aleyh ve kuddise sırruh...