Enderun Usulü Teravih

Osmanlı Sarayında zamanın en kıymetli hâfız ve mûsikîşinâslarını da barındıran "Enderûn"dan neş'et ettiği için bu isimle anılır. İlk defa dâhî bestekârımız Itrî merhûm tarafından düşünülerek sarayda tatbîk edildiği, sonraları saray dışında da devlet ricâlinin ve ekâbirin konaklarında, birçok cami ve dergâhlarda uzun yıllar bu usûle göre terâvih kılınmışdır...

Usûlün esâsı, Yatsı Namazının kâmetinden başlayarak hem namazdaki kıraatı hem de arasında okunan ilâhileri, salât u selâmları ve tesbihleri farklı makamlardan okuyarak ibâdetin zevkini arttırmakdır. Bunu yaparken asıl maharet, makam geçkilerini usûlüne göre yapmak ve terâvihin başından sonuna doğru kullanılan makamların tizleşmesi ile cemaatin heyecanının arttırlması ve en az bir saat sürecek olan bu ibâdetin aslâ yorgunluk hissedilmeden îfâ edilmesidir...Bu usûlde İmâm Efendi ile Müezzin Efendiler arasındaki uyum son derece önemli olup iyi bir tatbikat ciddi bir tecrübe gerektirir.

Son devirde mûsikîden anlayan İmam ve Müezzin Efendilerin azalması sebebiyle  Yatsıyı Segah, Terâvihin ilk dört rekatını Rast, ikinci dört rekatını Uşşak, üçüncü dört rekatını Nevâ veyâ Sabâ, dördüncü dört rekatını Evc, beşinci dört rekatını Acemaşiran, Vitr Namazını Segah makamında kıldırmak gibi bir kalıp teşekkül etmişdi. Halbuki bu usûlde, muktedir İmam Ve Müezzin Efendiler için (belli prensiplere bağlı kalmak şartıyla) bir makam sınırlaması sözkonusu değildi. Bugün maalesef bu kadar basit bir kalıp ile bile tatbîkât yapabilecek kadrolar yok denecek kadar azdır. Umarız ki gençlerimiz bu benzersiz uygulamaya ilgi duyar ve bu güzel âdetimiz yok olmaktan kurtulur...

Arşiv kayıtları arasında bulacağınız terâvihler, Ramazan aylarında Muzaffer (Ozak) Efendi Hazretlerinin âdeti üzere Hazret-i Pîr Nureddin Cerrâhî Âsitânesinde kıldırdıkları namazlar olup, "Enderûn Usûlü" ile kırâat, zamm-ı sûre tertipleri, ilâhî tertipleri ve müezzinlik hususlarında eşsiz örneklerdir.

Muzaffer Efendi Hazretleri genç yaşında o devrin üstadlarından "Enderûn Usûlü"nü öğrenmiş, gençliğinden beri bu usûlde sayısız terâvih kıldırmış ve bu hususta zirveye ulaşmış idi.. Yirmi yıldan uzun bir zaman Süleymaniye Camiinde her Ramazan fahrî olarak terâvih kıldırdığını biliyoruz...

Bu kayıtların deşifre edilmiş hallerini de bu bağlantıda PDF olarak bulacaksınız... Bu sâyede uzun zamandır unutulmuş olan "Enderûn Usûlü Terâvih" konusunda kendilerini yetiştirmek isteyenlerin de çok istifâde edeceklerine inanıyoruz.

Gerçi arşiv kayıtlarında 30 Ramazan için 30 ilahi tertibi bulacaksınız ancak biz eski kaynaklardan yararlanarak birkaç ilâve tertip daha hazırladık..Eski kaynaklarda bu tertipler sadece makam ve güfte belirtmek suretiyle yer aldığı için bugün bunlardan istifâde etmek pek mümkün olamıyor. Bizim hazırladığımız sayfalarda güfte bilgilerinin yanından ses kayıtları da bulunduğu için meraklılar bu sâyede eserleri meşkedebilir, okuyabilirler...