Eşek Sesi Niçin Kötülenmişdir?
15 Kasım 2021 tarihinde yayınlanmıştır.
Hazret-i Mevlânâ bir sohbet esnâsında buyurmuşlar ki, "Allah Kur`ân'da 'En çirkin ses eşeğin sesidir' buyuruyor. Yani onca hayvan arasında en çirkin, en tiksindirici sesi eşeğe nisbet ediyor. Acabâ bunun ma'nâsı nedir, biliyor musunuz?". Herkes başını önüne eğip, "Siz bilirsiniz" ma'nâsına sükût edince, buyurmuşlar ki, "Her hayvanın kendisine mahsûs bir zikri, bir tesbihi vardır, hâlıkı ve râzıkı olan Allah'ı onunla zikreder. Nitekim devenin böğürtüsü, arslanın kükremesi, av hayvanlarının inlemesi, sineklerin vızıldaması, arıların uğultusu hep böyledir. Göklerde meleklerin ve rûhânîlerin tesbihleri ve zikirleri olduğu gibi insanların da tesbihi, tehlili, rûhî ve bedenî ibâdetleri vardır. Halbuki zavallı eşek, yalnız iki vakitde anırır, biri şehveti galeyâna geldiği vakit cinsî münâsebet arzusuyla, bir de acıktığında yemek arzusuyla. Yani eşek şu iki şeyin esîridir. Bir tenâsül âletinin, bir de boğazının".
Bakın, Allah dostları Kur`ân'ı nasıl anlıyor, bizim göremediğimiz hakîkatleri onlar nasıl görüyor, ders çıkarıyor. Demek ki Kur`ân'da kötülenen, eşek yâhud eşeğin sesi değil, o bir remz olarak verilmiş, bize ibret olsun diye zikredilmiş. Cenâb-ı Hakk'ın asıl yerdiği, kötülediği, eşek misâli insanlar. O insanlar ki, konuşmaları ancak şehvet içindir, yemek-içmek içindir. Yani bütün konuşmaları nefs-i emmâreleri içindir onların. Nitekim nefs-i emmâresine mahkûm olan kişi de, nefsinin eşeği, şehvetinin uşağı olmuşdur.
Nasreddin Hoca'nın eşeğe ters binme hikâyesini hepiniz bilirsiniz. Eşek nefs-i emmârenin remzidir. Hoca, eşeğine ters binerek, bize büyük bir ders vermişdir. Hâl diliyle, işâret yoluyla şöyle demişdir : "Siz siz olun, nefs-i emmârenize uymayın, onun tersine gidin, zıddına hareket edin. Böyle yapdığınızda, belki bazıları şaşıracak, belki de sizi ayıplayacaklar ama nefse mahkûm olup Hakk huzûrunda ayıplanmakdansa, halk tarafından ayıplanmak evlâdır".
Huysuz eşek gibidir nefs doyunca karnı teper
Aç kaldığında da anırır durur o bed sesiyle
Rezîl olmayayım dersen nefsinin zıddına git zîrâ
Eşeğe mahkûm olmak en ayıplanacak şeydir