Gecelerin Kıymeti ve Teheccüd

Bir terim olarak teheccüd, yatsı namazı ile fecr-i sâdık arasında bir müddet uyuyup uyandıktan sonra namaz kılmayı ve bu süre içinde kılınan nâfile namazı ifâde eder...Teheccüd tabiri, aşağıda göreceğiniz Sûre-i İsrâ'nın 79.âyetinde geçen "fe tehecced" lafzından gelmekdedir. Resûl-i Ekrem Efendimiz için farz hükmünde olan bu namaz daha Efendimizin nübüvvetini i'lân ettiği ilk günlerde Sûre-i Müzzemmil'in âyetleri ile emredilmişdir. Bu ibâdetin ehemmiyetine en önemli delîl ise çok sayıda âyet-i kerîmede bu namaza işâret edilmesidir. İşte onlardan bazıları :

وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَى أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا

Ve minel leyli fe tehecced bihî nâfileten lek, 'asâ en yeb’aseke rabbuke makâmen mahmûdâ...

Gecenin bir kısmında da sadece sana mahsus bir nâfile olmak üzere uykudan kalk, Kur'ân ile teheccüd namazı kıl, Rabbinin seni bir makam-ı mahmud'a (şefaat makamına) göndermesi kesindir.

Sûre-i İsrâ, Âyet 79

إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنَى مِن ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَةٌ مِّنَ الَّذِينَ مَعَكَ 

İnne rabbeke ya'lemu enneke tekûmu ednâ min suluseyil leyli ve nısfehu ve sulusehu ve tâifetun minellezîne meak...

Rabbin, senin gecenin üçte ikisinden daha azında, yarısında ve üçte birinde kalktığını, seninle beraber bulunanlardan bir topluluğun da böyle yaptığını biliyor...

Sûre-i Müzzemmil, 20.Âyet

إِنَّ نَاشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْءًا وَأَقْوَمُ قِيلًا

İnne nâşietel leyli hiye eşeddu vat’en ve akvemu kîlâ...

Şüphesiz gece kalkmak hem daha dokunaklı ve te'sirli, hem de okuma cihetiyle daha sağlamdır...

Sûre-i Müzzemmil, Âyet 6

تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا

Tetecâfâ cunûbuhum anil medâcıi yed’ûne rabbehum havfen ve tamaan...

Yanları yataklardan uzaklaşır, korku ve ümid içinde rablarına duâ ederler...

Sûre-i Secde, Âyet 16

أَمَّنْ هُوَ قَانِتٌ آنَاء اللَّيْلِ سَاجِدًا وَقَائِمًا يَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَيَرْجُو رَحْمَةَ رَبِّهِ

Em men huve kânitun ânâel leyli sâciden ve kâimen yahzerul âhırate ve yercû rahmete rabbih...

Yoksa böylesi, gece saatlerinde secde ederek, ayakta durarak ibâdetini yapıp âhiretden çekinen, Rabbı'nın rahmetini uman kimse gibi midir? 

Sûre-i Zümer, Âyet 9

وَالَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِيَامًا

Vellezîne yebîtûne li rabbihim succeden ve kıyâmâ...

Onlar ki geceyi Rablerine secde ve kıyâm ile (ibâdetle) geçirirler...

Sûre-i Furkân, Âyet 64

Gecelerde büyük faydalar vardır. Geceler, âşıkın ma'şûkuna nâz vaktidir. Geceler günâhların affı için niyâz vaktidir. Geceler istiğfâr için dost ile başbaşa kalma vaktidir. Geceler, ayıpları örter ve örttüğü ayıpları ifşâ eylemez. Geceler, Allah'a ârif olanlara libâsdır, örtüdür. Geceler, Rabb'e âşık olanlar için vuslat vaktidir. Geceler, rûhun aşk u niyâzına mahaldir...

Seher vakti uyuma! Kalk! Herkes uyurken teheccüd namazı kılanlar, seher vakti kıyâm ederek ayakda bulunanlar, necâta ve felâha kavuşmuşlardır...

Seher vakti kalk da el aç duâya, tazarru' ve niyâz eyle o yüce Mevlâ'ya, vâsıl ol sen de maksad-ı ulyâya! O kerem kânının şânına lâyık değildir ki matlûbunu vermesin sâhib-i recâya...

Seherde el açan âşık, mahrûm olmaz. Seherde bütün derdlere devâ, bütün hastalara şifâ bahşolur. Seherde Hakk'ın pazarından nice cevherler alınır. Seherde uyumayan göz, Hakk'ı görür. Seherde vuslat bulunur, seherde mağfûr olunur. Seherde Hak rızâsı tahsîl olunur...

Ey âşık-ı sâdık!

Seher vakti uyumayan mecûsî bile, seherde olan fazl-ı ilâhiyyeye nâil olarak kendisine îmân nasîb olursa, sen Allah'a îmân eden, O'nun Habîbine gönül veren hakîkî bir mü'minsin, sana bahşolunacak ecri ve derecâtı bir düşün de seherlerde uyuma!...Fırsatı ganîmet bil, uyuyup kaldığın her seher, en az bir fazl-ı ilahîden mahrûm kaldığını unutma!...Şunu da hatırından çıkarma!...Yakın bir zamanda yine seher olacak ammâ sen o seherde ebedî uykuna dalmış bulunacaksın...Bu ebedî uyku, sana ya seâdet uykusu veya felâket uykusu olacakdır....

Uyuma! Hele seher vakti sakın uyuma! Çok yakın bir zamanda uzun uzun uyuyacak, uykuya doyacaksın!...

Ümmeti olduğun peygamberin, gece namazında kıyâmda durmakdan ayakları şişerdi, senin ise çok uyumakdan gözlerin şişiyor!...

Gece namazında çok büyük fazîlet vardır...Allah'ı sevenler gece namazına kalkmalıdır...Kişi sevdiği ile tenhâ yerlere gider... Teheccüde kalkmayan bir sâlik, yolundan zevk alamaz...

Gece namazı kılan, ârif-i billah olur. Kendisine takvâ libası giydirilir. Başına muhabbet tâcı konulur. O kul, Allah'a mahbûb olur. Kabrinden emîn kalkar. Mahşere, emin olarak varır. Gece namazı kılanlar, arşın gölgesinde gölgelenirler. Gece namazı kılanlar, mahşer korkularından emîn olurlar. Gece namazı kılanlar, cennete dâhil olurlar. Gece namazı kılanlar, "cemâl-i lâ-yezâl"i müşâhede ederler. Gece namazı, enbiyânın sünneti, sâlihlerin ibâdeti, âşıkların mi'râcı, sâdıkların sertâcıdır...

Bir kimse, gece namâzına kalkar, huşû' ve hudû' ile namaz kılarsa, Allah o kuluna dokuz ihsânda bulunmak sûretiyle ikrâm eder. Bu dokuz ni'metin beşi dünyâda ve dördü de âhiretdedir. Bu kişinin dünyâda ereceği ni'metler şunlardır :  

1. Allah, o kişiyi her türlü âfetlerden ve belâlardan korur.2. O kişinin yüzünde tâ'at alâmeti bulunur. 3. Allah onu sâlih kullarına sevdirir. 4. Bütün insanların kalblerinde ona karşı muhabbet peydâ olur.5. Lisânına hikmet ihsân eder. Onu hakîm kılar... 

Âhiretde ihsân buyuracağı ni'metler de şunlardır : 

1. Kabrinden kalktığında yüzü ak olur. 2. Mahşerde hesâbı kolay olur.2. Defter-i a'mâli sağ yanından verilir. 3. Korkunç sırâtı yıldırım gibi geçer ve cennete dâhil olur.