Hâfızlık Kaç Türlüdür?

24 Haziran 2018 tarihinde yayınlanmıştır.

Hıfz
Kur`ân-ı Kerîm'i başından sonuna kadar ezberleyen kişiye "ﺣﺎﻓﻆ Hâfız" denir. "ﺣﺎﻓﻆ Hâfız" kelimesi, "ﺣﻔﻆ hıfz" kökünden gelir ve muhâfaza eden, koruyan ma'nâsına gelir. Nitekim İslâmın ilk döneminde Kur`ân'ı Kerîm'in muhâfazası hâfızlarla olmuşdur. Sonradan Kur`ân-ı Kerîm mushaf hâlinde yazılarak çoğaltılınca, Kur'ân'ın hıfzı için hâfızlara hâcet kalmamışdır. Günümüzde hâfızlık, büyük ölçüde kârîliğe, yani okuyuculuğa inhisar etmişdir. Halbuki ilk devrin hâfızları, Kur`ân-ı Kerîm'in hem elfâzına hem ma'nâsına hem de hakâikine vâkıf idiler. Demek ki Kur`ân hâfızlığı elfâzını hıfzetmekden ibâret değildir. 

 Kur`ân hâfızlığı dört türlü olur :

 1. Kur`ân'ın sadece elfâzını hıfzedenlerdir ki bunlar pek çokdur. Bu, hâfızlığın en alt seviyesidir.

 2. Kur`ân'ın hem elfâzını hem de ma'nâsını hıfzedenlerdir ki bunların sayısı pek azdır. Hâfızlığın bir üst seviyesi budur.

 3. Kur`ân'ın elfâzını da ma'nâsını da hakâikini de bilenlerdir ki bunlar pek nâdirdir. Bu, hâfızlığın yüksek bir seviyesidir.

 4. Kur`ân'ın elfâzını, ma'nâsını ve hakâikini bildikleri gibi ahlâkını da Kur`ân'a uyduranlardır yani Kur'ân'ın boyasıyla boyananlardır ki bunlar nâdirden de nâdirdir. Hâfızlığın en yüksek seviyesi de budur.

Günümüzde hâfız yetiştirmek için büyük teşvîkât yapılmakda, gerek hocalar gerek talebeler bu iş için muazzam emekler ve zamanlar harcamakda fakat bunca emek ve zaman maalesef büyük ölçüde boşa gitmekdedir. Zîrâ hâfız olarak yetişen kardeşlerimizin kâhir ekseriyyeti Kur`ân'ın ma'nâsıyla hiç ilgilenmemekdedir. Halbuki Kur`ân, papağan gibi okunmak için inzâl olunmamışdır. Kur`ân'dan istifâde edebilmek ma'nâsına vâkıf olmakla mümkündür. Üstelik Kur`ân-ı Kerîm'in ma'nâsına vâkıf olmak için hâfız olmaya da gerek yokdur. Ma'nâsına ve hakâikine vâkıf olmadıkdan sonra ümmetin tamâmı hâfız olsa pek bir faydası yokdur. Mâdem ki Kur`ân müslümanların kurtuluş reçetesidir öyleyse bir müslümânın öncelikle Kur`ân'ın ma'nâsına vâkıf olması gerekir. Önce ma'nâsına vâkıf olmalı ki sonra hakâikine de vâkıf olabilsin. O da yetmez, ahlâkını da Kur`ân'a uydurması lâzımdır. İşte Resûl-i Ekrem Efendimiz'in "Ümmetimin en şereflileri Kur`ân'a hâmil olanlardır" hadîsi, hâfızlığın bu mertebelerine işâret eder.
Listeye geri dön