Hakk Erlerini Tanımak Çok Güçdür

Erenler, gizli defînelerdir, onlarla düşüp kalkana ne mutlu! Yakın, yakınlarına kavuşmayı arar. Herkes nereden görecek onları? Kardeş! Erlere kul ol, köle kesil onlara, felek gibi onların çevresinde dön. İbâdetin özü onlara kulluk etmekdir. Kim onların yüzlerini gördüyse murâda erişmişdir. Bazısı da yıkık yapısı onarılır ümîdiyle sevinir durur. Gerçeği bilmeden yola düşer, yürür. Hâli, kimi zaman iyi olur, kimi zaman kötü. Hakk erinin nazarı düşmemişdir ona. Kör gönlünün iki cân gözü açılmamışdır. Hakk erinin nazarı, insana gerçek îmân bağışlar, nefse anlayış, akıl-fikir ve dîn ihsân eder. Onun ışığının vuruşunu kabullen de öylece dur, kazma gibi her ağacın dibini kazmaya kalkışma. Her bedende can defînesini arama. Allah ereninin eteğini tut da onun çevresinde dön dolaş, Çünkü onu, gene onun nûruyla görebilirsin. Ama eğer dinsizsen, dîn lezzetini alamazsın. Çünkü gözünde o nûr yok, nerden onun nûrunu göreceksin?

Aklın başında olsaydı da kulağın açılsaydı. O vakit kapalı gözün de, açılan kulağın sâyesinde açılırdı. Ama sen, ahmaklığından hep hîleye sapmakdasın. Kâmil mürşidin sırrını sen nereden anlayacaksın? Ayağın gevşek, din yolunda topalsın, değil mi ki er değilsin, kadın gibi oturadur yerinde. Değil mi ki ayağın yok, bu yolu nasıl kat edebilirsin sen? Bu yolda cömertlik, cân vermekdir, öyleyse cânını fedâ et. Yok eğer edemiyorsan herze yeme. Rind olan, başlarıyla oynayan âşıkların hepsi de avlanmakda alıcı doğan kesilmişdir. Allah aşkıyla ölen âşıklar, diriliğe ererler, cân mülküne sâhib olurlar. Ölümde diriliği gördükleri için de boyuna ölümün çevresinde dolaşıp dururlar, Hepsi de varlıklarından yok olmuşlar, mahviyyeti ve mestliği seçmişlerdir. Zâten yücelik de bu mahviyyetdedir. Varlıkda kalan kişidir yok olup giden. Tersine çakılmış nalı gör de anla. 

A uykuya dalmış kişi! Uyan! Bu dünyânın iyisi, kötüsü, hep bir rüyâdır, göze su gibi görünen bir serapdır. İnsan, iyi-kötü, diken yâhud duman, rüyada ne görürse, tabirciye söyleyince, gördüğünün tersi çıkar demez mi? Düşünde gamlıysa, bil ki sevineceksin der. Rüyada kendini ölmüş görürsen, bil ki, ömrün uzun olacak der. Gaflet uykusu da buna benzer, sonunda bütün gam, sevinç olur. Ecel günü, bu uykudan uyanınca, işin tersini görürsün. Gaflet uykusu, bu uykudan da ağırdır. O denize benzer, buysa sudan bir katre. İnsan bu uykudan bir bağırışla uyanır ama o uykudan bin bağırışla belki uyanır, belki de uyanmaz. Hiçbir kimse yokdur ki kendi varlığında, benliğinde kaldıkça Allah'a ulaşsın. Peygamberlerin bağırmakdan sesleri tükendi, sesleri taşa tesir etdi de gâfillere tesir etmedi, o bağırışlardan gâfillerin haberleri bile olmadı. Sel gibi bağırış, onlara serap göründü. Çünkü hepsi de uykuya dalmış gitmişlerdi. Erenler feryâd edip dururlar, uyuyanları Allah'a çağırırlar. Ama gaflet uykusuna dalanlar kolay kolay uyanmaz. Âh el-amân şu amân vermeyen ağır uykudan! 

Yâ Rabbi, bu zan, ne biçim bir uykudan meydana geliyor ki hiç kimse bu uykudan uyanmıyor. Bütün bu naralar, bu sesler, bu kükreyişler, hiçbir kulağa tesir etmiyor. Ömürleri sona erdi de o nefes, bir nefescik olsun onlara tesir etmedi gitdi. Ölüye bile hayat veren o nefesden cânları hiç mi hiç hayât bulmadı.