İnsanları Fenalıkdan Alıkoyan İki Korku

Allah korkusu şu demek. Devletin malını bir adama teslîm etdiler ve üzerinde hiç bir kontrol da yok, istediği kadar çalabilir. Allah'ın celâlini düşünürse, oradan hiç bir şey alamaz o. Getirdiler bir zâtı, devletin hazînesi üzerine koydular. Allah korkusu varsa onda, çalamaz bir şey. Kimse de görmese gene alamaz. Çünkü, "Allah bunu bana sorar" der. "Milletin hakkını benden soracak" diyecek. Ama bu korku, "Allah bana azâb eder, Allah bana musîbet verir, yâhud da Cenâb-ı Hakk'ın celâline rast gelir, gelir bir kontrol ederler, beni içeri tıkarlar" diye, bu korku kalbinde oldu mu yapmaz. Ama böyle olmazsa istediği kadar çalabilir, alabilir. Çünkü insanları fenâlıkdan alıkoyan iki kuvvetdir. O kemâle ermiş insan müstesnâdır. Umûmî olarak beşeri iki korku tutar. Birisi Allah korkusu, biri kânun korkusudur.  Kânun korkusu mahdûddur. Ya yakalanır ya yakalanmaz. Ya görürler ya görmezler. Ama Allah korkusu, ister halk görsün ister görmesin, Hakk'ın kendini gördüğünü görünce, bilince yapabilir mi o fenâlığı?