İşitmek-Görmek-Tatmak ya da Bilmek-Bulmak-Olmak
11 Eylül 2016 tarihinde yayınlanmıştır.
Daha önceki bir yazımızda, Muzaffer Efendi Hazretlerinin, "ilme'l yakîn", "ayne'l yakîn" ve "hakka'l yakîn" mertebelerine dâir bazı beyânlarını eserlerinden iktibâs ederek yayınlamışdık...Bu yazımızda ise, insanda bu mertebelere nelerin tekâbül ettiğinden ve Kur`ân-ı Kerîm'de bunlara işâret eden âyetlerden kısaca bahsetmek istiyoruz...
Efendi Hazretleri buyurdular ki :
İşitmek, "ilme'l yakîn" mertebesidir...Bu yüzden işitmek önce gelir...Dikkat edilirse, dilsiz olanlar, sağır oldukları için dilsizdirler...Duyamadıkları için konuşamazlar...İnsan vücûdunda hassasını en son kaybeden uzuv da kulakdır...İnsan duyarak öğrenir, işte bu "BİLMEK"dir...
Görmek, "ayne'l yakîn" mertebesidir ve işitmekden yani "ilme'l yakîn" mertebesinden sonra gelir...Görmek demek "BULMAK" demekdir...
Tatmak yani bir şeyi tecrübe ederek tam manasıyla idrâk etmek de "hakka'l yakîn" mertebesidir...En yüksek mertebe de budur...Bu da "OLMAK"dır...
Efendi Hazretlerinin yukarıda pek güzel beyân ettiği ve sık sık dile getirdiği BİL-BUL-OL sözüyle kasdettiği bu üç mertebe, Kur`ân'da beyân edilmişdir... Üstelik bu üç mertebe hem bu sırayla peşpeşe zikredilmişdir hem de tek bir âyetde de değil, hemen hemen aynı elfâz ile birkaç âyet-i kerîmede birden zikredilmişdir...
ÂYET-İ KERÎMELER
قُلْ هُوَ الَّذِي أَنشَأَكُمْ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَّا تَشْكُرُونَ
Kul huvellezî enşeekum ve ce'ale lekumus sem’a vel ebsâra vel ef’idete kalîlen mâ teşkurûn.
Sûre-i Mülk, Âyet 23
ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِن رُّوحِهِ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَّا تَشْكُرُونَ
Summe sevvâhu ve nefeha fîhi min rûhihî ve ce'ale lekumus sem’a vel ebsâra vel ef’idete, kalîlen mâ teşkurûn.
Sûre-i Secde, Âyet 9
وَهُوَ الَّذِي أَنشَأَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَّا تَشْكُرُونَ
Ve huvellezî enşee lekumus sem’a vel ebsâra vel ef’idete, kalîlen mâ teşkurûn.
Sûre-i Mü'minûn, Âyet 78
Bu âyet-i kerîmelerde sem', kulak ve işitme hassası, ebsâr, gözler ve görme hassası, ef'ide ise, kalb ve kalbin idrâki ile hakkıyla anlamak, bilmek, tatmak demekdir...
İnsan önce işitir ve duyduklarını öğrenir, sonra da duydukları ile âmil olur ve ihlâs ile yaparsa Allah o kişiyi önce müşâhede mertebesi olan "ayne'l yakîn"e sonra da "hakka'l yakîn" mertebesine eriştirir...Efendi Hazretleri bu hususda "Bilmeden bulamazsın, bulmadan olamazsın!..Bilenler buldular, bulanlar oldular!..." buyururlardı
He üç âyetin sonunda da "ne kadar az şükrediyorsunuz" itâbının bulunması da pek mânidâr değil mi?...