İstanbul'daki Bazı Mühim Makâmlar

İstanbul'daki mescidlerin imâmı Akbıyık Câmisi'dir. İstanbul'daki camilerin kıbleleri, Bayezid Cami-i Şerîfinin kıblesi esas alınarak inşâ edilmişdir. İstanbul'da Ka`be'ye remz, Fâtih Câmi-i Şerîfidir, Medîne-i Münevvere'ye remz, Eyüp Sultan'dır, Kerbelâ'ya muâdil Koca Mustafa Paşa Sünbül Efendi Câmi-i Şerîfidir. Bunlar İstanbul'daki mühim makâmlardır.

• Akbıyık Câmii, İstanbul'un en eski mescidlerinden biri olup, fetihden hemen sonra, fetihde bulunan büyük velî Akbıyık Dede tarafından binâ edilmişdir. Hacı Bayram Velî Hazretlerinin halîfesi olan bu zât-ı akdes, 2. Murad ve Fâtih devirlerinin ileri gelen sôfîlerindendir. Bu mescide, "mescidlerin imâmı" denilmesinin sebebi ise bulunduğu yer sebebiyledir. Ahırkapı'da bulunan bu mescid, suriçinde kıbleye en yakın mescid olması sebebiyle "Evvelü'l-Kıble" ve "İmâmü'l-Mesâcid" diye anılmışdır. 

• Rivâyete göre, Bayezid Cami-i Şerîfininin kıblesi tayin edileceği zaman, Sultan Bayezid, mimar Hayreddin Ağa'ya kerâmet göstererek, Ka`be'yi göstermiş ve "Bak! Görüyorsun ya! Kıbleyi tam bu istikâmete doğru yapacaksın" demişdir. 

• Fâtih Câmi-i Şerîfi'nin Ka`betullah'a misâl olmasının alâmetleri, şehrin ortasında olması, hiç bir zaman cemaatsiz kalmaması ve etrâfında oturanların ekseriyâ âbid, zâhid ve sâlih kimseler olmasıdır.

• Eyüp Sultan'ın Medîne-i Münevvere'ye misâl olmasının hikmeti ise, Hâlid ibn Zeyd Ebâ Eyyûb el-Ensârî radıyallahu anh Hazretlerinin orada medfûn olması, bu zât-ı akdesin Resûl-i Ekrem Efendimizin hem akrabâsı hem de pek sevdiği yakın ashâbından olmasındandır. Bu hikmete binâen âriflerden bir çoğu Eyüp Sultan Hazretlerinin civârında mesken tutmuşlar ve orada defnolunmayı arzulamışlardır. Nitekim Eyüp Sultan civârındaki kabristanlarda yatanların haddi hesâbı yokdur. 

• Sünbül Efendi Camisi diye bilinen Koca Mustafa Paşa Câmi-i Şerîfi'nin Kerbelâ'ya remz olmasının hikmeti de, Şâh-ı Şehîdân Hüseyn-i Kerbelâ Efendimiz Hazretlerinin kızlarının veya torunlarının orada medfûn olmalarıdır ki "Koca Mustafa Paşa Câmi-i Şerîfi ve Külliyesi" başlıklı yazımızda bu husûsu îzâh etmişdik.