Kadir Gecesinin derûnî ma'nâlarından biri de insân-ı kâmile işâret eder. Şöyle ki;
Malûm ya, Kadir Gecesi Kur`ân-ı Kerîm'in nâzil olduğu gecedir. İnsân-ı kâmil ise, Kur`ân-ı nâtıkdır yani canlı Kur`ân'dır. Kadir Gecesinde nâzil olan, Kur`ân-ı Kerîm'in elfâzıdır. Kur`ân-ı Kerîm'in ma'nâsı ve hakâiki ise insân-ı kâmile verilmişdir.
Kadir Gecesi, koca bir yılda yalnızca bir gündür yani günler içinde nâdirdir. İnsân-ı kâmil de insanlar arasında pek nâdirdir.
Nasıl ki, Kadir Gecesi, hem nâdir hem gizli olup, onu bulmak için iyice aramak lâzım geliyorsa, nâdir ve gizli olan insân-ı kâmili bulmak için de iyice aramak lâzımdır.
Nasıl ki, Kadir Gecesini bulan bir kimse, ibâdet ve tâatla onu ihyâ edince, seksen küsur yıl ibâdet etmiş gibi oluyor ve o kadar ecir alıyorsa, insân-ı kâmile erişerek ondan feyz alan bir kimse de, kendi başına seksen senede kat edemeyeceği manevi mesafeleri kolaylıkla kat eder.
Nasıl ki, Kadir Gecesine erişen kişi, o gece kâinâtın her tarafına yayılan selâm-ı ilâhî ile afv-ı ilâhîye ve dolasıyla selâmete eriyorsa, insân-ı kâmile erişen kişi de onun eliyle tövbe ederek bütün günâhlardan sıyrılır ve o zât-ı akdese teslîm olarak selâmete erer. İnsân-ı kâmilin feyzi, tıpkı Kadir Gecesinde her tarafa yayılan feyz-i ilâhî gibidir, o feyzden nasîb alan mutlakâ selâmete erer, ma'nen helâk olmakdan kurtulur, cennetin yolunu bulur, rızâ-yı Rahmân'a erişir.
Kadir Gecesinin kıymeti o gece vâki olan husûsi bir tecellîden gelir. O tecellî, zât tecellîsidir. İnsân-ı kâmil, mazhar-ı zât olan kişidir. İnsân-ı kâmile erişen kişi Kadir'e erişmiş demekdir.
Kadir Gecesi, fütuhât-ı manevî gecesidir, o geceye erişen kişi, bir takım fetihlere nâil olur, kalbi inşirah bulur, günâhları affolur, duâları kabûl olur. İnsân-ı kâmile erişen kişi daha da büyük fetihlere nâil olur. Bir insân-ı kâmile bende olup onun gösterdiği yolda yürüyen kişi, gazâ-yı ekber ederek memleket-i insâniyyeyi yani vücûd iklîmini feth eder, tasfiye-i kalb ederek beytullah-ı hakîkî olan kalbini feth eder, maksad-ı aksâ olan rızâ-yı ilâhîye nâil olur, Hakk'a kurbiyyet ederek iki cihâna sultân olur.