Kasîdetü'l-Bürde - İmâm-ı Bûsîrî

İmâm-ı Bûsîrî Hazretleri Mısır sôfîlerindendir ve Peygamber âşıklarındandır. Tam adı, Muhammed bin Saîd el-Bûsîrî'dir. 13. asırda yaşamışdır. Peygamberimiz hakkında yazdığı ve "el-Kevâkibü'd-Dürriye fî Medḥi Hayri'l-Beriyye" adını verdiği kasîde, Hazret'in başından geçen mühim bir hâdise sebebiyle Kasîdetü'l-Bürde diye meşhûr olmuşdur. Ka'b bin Züheyr'in kasîdesi de aynı ismi taşıdığı için, kimileri bunu ondan ayırmak için, buna Kasîdetü'l-Bür'e yâhud Kasîdetü'l-Bür'iyye gibi isimler vermişlerdir.

Bu kasîdenin çok meşhûr olmasınının sebebi, edebî kıymetinden ziyâde, vesîle olduğu hârikulâde hâdisedir. Rivâyete göre İmâm-ı Bûsîrî felç geçirmiş ve bedeninin bir tarafı tutmaz olmuş. Bir gece Cenâb-ı Hakk'a kendisine şifâ vermesi için yalvarmış, o gece rüyâsında Cenâb-ı Peygamber'i görmüş. Resûl-i Ekrem Efendimiz ona hitâb ederek, "Benim için yazdığın kasîdeyi oku" buyurmuşlar. Hazret, "Yâ Resûlallah, ben senin için birçok kasîde yazdım, hangisini okuyayım?" deyince, Hazret-i Peygamber, bu kasîdenin ilk beytini okumuşlar. Bunun üzerine Hazret kasîdesini okumaya başlamış, Cenâb-ı Peygamber de onu sonuna kadar dinlemişler. İmâm-ı Bûsîrî kasîdeyi bitirdiğinde, Efendimiz hırkasını çıkarıp, onun üstüne örtmüş ve mübârek elyile vücûdunun felçi olan tarafını boydan boya sıvazlamış. Sabah olup da uyanan İmâm-ı Bûsîrî kendisinde felçden eser kalmadığını görmüş. İşte bu rüyâ sebebiyle kasîde, Bürde yani Hırka  Kasîdesi diye anılır olmuşdur. 

On bölümden oluşan kasîde, eski nüshalarda 160 beyitdir. Sonradan birkaç beyit ilâve edildiği anlaşılmakdadır. Aruzun basit bahriyle yazılan bu kasîdenin uslûbu gâyet nefis, yapısı son derece sağlam, tavrı son derece âşıkânedir. Bu yüzden asırlardır İslâm âleminin her tarafında çokça rağbet görmüş, dînî toplantılarda, mübârek gün ve gecelerde, sünnet, düğün, bayram ve cenâze merasimlerinde hep okunagelmişdir. Bu kasîdeyi haftalık evrâd olarak okuyanlar da vardır. Bazı beytleri felçlilere şifâ için okunmakdadır. Her türlü murâd için okuyanlar olduğu gibi her türlü derde devâ olarak okuyanlar da vardır. Bu kasîde o kadar feyizli ve bereketlidir ki, hattatlar teberrüken bu kasîdeden beytler yazmışlar, mûsıkîşinaslar besteler yapmışlar, okuyucular kasîde ve neşîde tarzında okumuşlardır. 

İslâm dünyasında bu kasîde kadar çok okunan, üzerine şerh, hâşiye, tahmîs, tesdîs, tesbî', taştîr ve nazîre yapılan bir başka kasîde yokdur. Bu kasîde ile alâkalı eserler üç yüzden ziyâdededir. İslâm milletlerinin konuşduğu hemen hemen bütün dillere hem nazım hem de nesir olarak tercüme edilen bu eşsiz kasîde aynı zamanda Grekçe, Latince, İtalyanca, Fransızca, İngilizce ve  Almanca'ya, hattâ Afrika ve Güney Asya'daki mahallî dillere dahi tercüme edilmişdir. Bu kasîde üzerine yazılan şerhlerin sayısı yüzün üzerindedir. Hâsılı ârifler, âlimler, şâirler, edîbler, bestekârlar, okuyucular, hattatlar hep bu kasîdenin bereketinden istifâde etmek istemişler, verdikleri eserlerle bu bereketi halka, müslümanlara yaymaya gayret etmişlerdir. Nasıl bir aşkla ve ihlasla yazıldıysa, tâ o günden bugüne kadar her tarafa feyz, bereket ve şifâ saçan bu emsâlsiz eser, Allah bilir ya, kıyâmete kadar da feyzini, bereketini here tarafa yaymaya devâm edecekdir.

Bu kasîde öteden beri müteaddid yayınevleri tarafından yayınlanmakdadır ve bu yayınlara her gün yenileri eklenmekdedir. Eseri, piyasadan kolayca temin edebileceğiniz gibi, Yazma Eserler Kurumu tarafından yayınlanan ve ücretsiz olarak erşebileceğiniz hattâ dilerseniz cihazınıza PDF olarak indirebileceğiniz "İslâmî Edebiyatta Şâheserler" adındaki kitâbın içinde de bulabilirsiniz.

Yine yakın zamanda yayınlanan bir eserde, Kasîde-i Bürde'nin on dokuz tercümesi ve bir şerhi biraraya getirilmişdir. Fâtih Yıldız tarafından hazırlanan ve Büyeyen Ay yayınları tarafından yayınlanan bu eserde şu zevâtın tercümeleri vardır : Sezâi Karakoç, Kenan Rıfâî, Diyarbekirli Mehmed Said Paşa, Abdürrahîm Üskübî, Ahmed Sûzî, Abdullah Salahaddîn Uşşâkî, İsmâil Müfîd İstanbûlî, Abdullah Hulvî, Süleymân Nahîfî, Abdulhay Celvetî, Amasyalı Seyyid Hüseyin Efendi, Şemseddîn Sıvâsî, Paşasaraylı Fazlî, Esâsî, Ahmed Rıdvan, Kemâlpaşazâde, Abdürrahim Karahisârî veLeâlî Ahmed Saruhânî. Bu son zâtın şerhi de esere dâhil edilmişdir.

NAĞME-İ AŞK