Keşfü'l-Mahcûb - Hucvirî

Velînin sıfatlarından biri de korkusuz olmasıdır. Zîrâ korku, ilerde başa gelecek olan nâhôş bir şeyden çekinmek ve gelecekde elden kaçacak olan hoş bir şeyi ümîd etmekdir. Halbuki velî, ibnü'l-vaktdir. Onun geleceği yokdur ki, bir şeyden korkması bahiskonusu olsun. Onun korkusu olmadığı gibi recâsı da yokdur. Zîrâ recâ, husûle gelebilecek olan hoş bir şeyi veyâ zâil olabilecek olan nâhôş bir şeyi ümîd etmekdir. Bu ise vaktin ikinci parçasında yani gelecekde olur. Aynı şekilde velî mahzûn da olmaz. Çünkü hüzün vaktin katılığından ve bulanıklığından neşet eder. Rızâ gülistânında ve muvâfakat bağında olan bir kimsede hüzün olur mu? Nitekim Hakk Teâlâ, "اَلَٓا اِنَّ اَوْلِيَٓاءَ اللّٰهِ لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَۚ elâ inne evliyâallahi lâ havfün aleyhim velâhüm yahzenûn" buyurmamış mıdır?

Eseri buna benzer iktibaslarla doludur. Bize göre eseri kıymetli kılan da budur. Zîrâ ilk sôfiler yazmaya pek rağbet etmemişlerdir. Onlar tasavvufu yazarak değil hâlleriyle anlatmışlardır. Bu yüzden onlardan nakledilen sözler ve onların yaşayışını gösteren menkıbeler çok kıymetlidir. Bizce, tasavvufun ne olduğunu anlamanın en iyi yolu da budur. Zîrâ tasavvuf hâl ilmidir, kâl ilmi değildir.