Kur`ân Ya Lehimizde Ya Aleyhimizde Hüccetdir

Büyük mürşidlerimizden İsmâil Hakkı Bursevî Hazretleri, "Kur`ân, ya senin lehinde yâhud aleyhinde hüccetdir" hadîs-i şerîfi hakkında buyuruyorlar ki :

Ma'lûm ola ki, bir kimse, Kur`ân'a îmân getirip, "kelâmullahdır ve münezzel-i min 'indillahdır" dese, ve kezâlik, onda olan evâmir ve nevâhîye münkâd olup, âdâbıyla teeddüb ve ahlâkıyla tahalluk eylese, ve te'vîlâta müte'allik olan mevâzi'ini 'ilm-i ilâhîye redd ve nazar-ı kâsırın netîcesi olan te'vîli terk etse, bu sûretde Kur`ân hüccetün-leh olup necât bulur. Ve illâ hüccetün-'aleyh olup helâk olur. Ve demişlerdir ki, Kur`ân'ı tilâvetle hıfz etdiği gibi, 'amelle dahi hıfz eyleye. Zîrâ bir şahıs bir âyeti hıfz edüp sonra nisyân eylese, yevm-i kıyâmetde eşedd-i azâb ile mu'azzeb olduğu gibi, bir âyeti hıfz edüp onunla 'ameli terk eylese dahi hâl böyledir.

Bu lisâna âşinâ olmayanlar için Hazret'in sözlerini şöyle îzâh edelim :  

Bir kimse, Kur`ân'ın Allah kelâmı olduğunu ve Allah tarafından geldiğine inansa ve içindeki emirlere ve nehiylere baş eğse, Kur`ân'daki edeblerle edeblense, Kur`ân ahlâkıyla ahlâklansa ve te'vîl edilecek yerlerini Allah'ın ilmine bıraksa, yani kendi aklına göre tevile kalkışmasa, "Allah bilir" dese, kıyâmet gününde Kur`ân o kişinin lehinde şehâdet eder ve o kimse necât bulur. Bunların aksini yaparsa, Kur`ân onun aleyhinde şehâdet eder ve o kimse helâk olur. Kur`ân-ı Kerîm'i okuyarak elfâzını hıfz eden yani ezberleyen kişi, aynı zamanda onunla amel ederek de onu hıfz etmelidir. Çünkü Kur`ân'ın elfâzını ezberleyip de unutan kimse için kıyâmet gününde büyük bir azâb olduğu gibi, aynı azab, lafzını ezberleyip o lafzın işâret etdiği ma'nâya göre amel etmeyen yani emirlerine uymayan, nehiylerinden kaçınmayan kişi için de geçerlidir.