Kur`ân'ın Beş Türlü Okunuşu
28 Kasım 2020 tarihinde yayınlanmıştır.
Tanrı 'ilmin hoş-durur bilse kişi
İşlese anın ile her bir işi
Okumak ü bilmek ü kılmakdır iş
Kıldığı anda kabûl olmakdır iş
Ma'nâsın bilmezse 'ilmi olur muhâl
Bildiğin kılmazsa hod külli vebâl
El-'ilmü bi-gayri 'amelin vebâlün
(Amelsiz ilim tamâmen vebâldir)
Kıldığı anda kabûl olmaz ise
Pâdişâh'ın rahmeti gelmez ise
Okumak bilmek ü kılmak assı yok
Fâsid işler işleyenin ussu yok
İşit imdi eydeyim ben ol kişi
N'eyleye kim fâsid olmaya işi
Ol gerek kim kendi eksiğin bile
Bî-riyâ ihlâs ile tevbe kıla
Çün riyâsız tevbeden şerbet içe
Ne 'amel işlerse Hazret'de geçe
Ol kişinin işi fâsid olmaya
İşleyüben sonra mahrûm kalmaya
Gerçi bu 'ilm ü 'amel Hakk'dan bize
Farz olupdur işlemek kamumuza
Talebü'l-'ilmi farîzatün'‘alâ külli müslimin ve müslimetin.
"İlim tahsîli kadın erkek her müslümana farzdır"
İllâ tâ'at tevbesiz kâbil değil
Ol kişinin maksûdu hâsıl değil
İşbu sözün maksûdun eydem sana
Dinle imdi nicedir önden sona
Şol kelâmullah ki Kur`ân'dır kadîm
Verüp idi anı bize ol Kerîm
Hem okun hem ma'nâsın bilin dedi
Çün bilesiz dediğin kılın dedi
Kılınan çün lâyık ola Hazret'e
Tâ ebed yoldaş olasız rahmete
Okumak u bilmek ü kılmak nedir
Kıldığın anda kabûl olmak nedir
İşit imdi eydeyim bir bir 'ayân
Kim bilesin bu işi belli beyân
Kur`ân okunmakda vardır beş makâm
Beş kez okunmak ile olur tamâm
Değme birne bunca türlü renc gerek
Renc yiye ol kimseye kim genc gerek
Dinle imdi beş kez okunmak nedir
Kim bilesin bu hikâyet nitedir
Bir okunmak şol ki Kur`ân hıfz ola
Hâfız anı yedi kırâatla bile
Kaç 'aşırdır nice âyetdir tamâm
Ma'lûm ola kaç durakdır kaç makâm
İllâ bilmez ma'nâsın lafzın bilir
Öyle olsa bir kez okunmak olur
Pes ikinci okumağı şol-durur
Kim bire bir taht-ı lafzın bildirir
Değme bir harfin kim okur ma'nâsın
Bilir anın ne demekdir kamusun
Taht-ı lafzın bilir ol ne dediğin
İllâ bilmez anda maksûd ne'ydiğin
Ma'nânın maksûdunu bilmekdir iş
Pes üçüncü okumağı ol imiş
Hem süre hem ma'nâyı maksûdûna
Hem bile her âyetin maksûdu ne
Sebeb-i nezli nedir anı bile
Şerh ü takrîr eyleye kıldan kıla
Bu üçüncü okumakdır kamusu
Zîra bilnir bunda ma'nâ ma'nâsı
İmdi gel dördüncüsün gör ne imiş
Bir işit kim ol dahi nice imiş
Şol-durur dördüncüsü kim ol kişi
Hazret'e lâyık ola her bir işi
Bildiği 'ilmi tamâm işler ola
Ol 'ilim birle 'amel eyler ola
Ol ki dördüncü okunmak şol-durur
'İlmi böyle okumaklık yol-durur
Geldik ol beşinci okunmaklığa
Şoldur ol kim kıldığı göğe ağa
Tâ'atın ol Hazret'e lâyık gele
Pes sana Hakk rahmeti bayık gele
Çün kim Allah'dan sana rahmet ire
'İlmine hem tâ'atına cân vire
Dirile 'ilm ü 'amel sende tamâm
Mahkûm ola sana cümle hâss u 'âmm
Her bir a'zan bir hüner ıssı ola
İşit imdi eydeyim nessi ola
Gözün ola Hakk nûrundan yahtulu
Kime bakarsan kılasın bahtulu
Kulağında şöyle ola ol eser
Kim alasın her bir ünden bir haber
'İlm ü hikmet kim gelir senden dile
İşitenin gönlü içre yazıla
Her duâ kim gele ağzından doğa
Bir nefesde ol nefes göğe ağa
Ellerinle götüresin düşmüşü
Tutar isen bitiresin her işi
Ayağın basdık yere rahmet gele
Nire kim varır isen ilden ile
'Aklın Alah sun'unu fikr eyleye
Sun' içinde Sâni'a şükr eyleye
Gönlün Allah rahmetiyle şâd ola
Cümle türlü kaygudan âzâd ola
Hâsıl ola cânına kurb-ı visâl
'Iyd ola sana bu cümle mâh u sâl
Sana bakan anı göre şeksizin
Gözgü olup gösteresin Dost yüzün
Şol sebebden sana bu devlet gele
Kim işin ol Hazret'e lâyık ola
Çün ki tâ'at anda makbûl olmaya
Ol kişiye işbu devlet gelmeye
Çün kabûl olmaya Hazret'de işi
Hâsıla gelmeye hergiz ol kişi
Neye benzer işbu söz eydem sana
'Aşk ile dinler isen önden sona
Şuna benzer kim kişi hon eyleye
Anın ile dostlarını toylaya
Çün kim ol ni'met tamam kaynar pişer
Ol pişince hâss u 'âmm anda üşer
Aş pişiçek üzre hon-sâlar gelir
Zîra honun tertîbini ol bilir
Kotarır ol ni'meti çanaklara
Düzer ol çanakları tabaklara
Çünk i hon ârâste olur u tamâm
Buyurur kim otururlar hâss u 'âmm
Bırakır honu vü halk üzre bakar
Yemeğe virir salâ kendi çıkar
Çün salâ değdi vü halk meşgûl olur
İrdiğince sunar ol hondan alır
Kankı aş kim hoş gelirse gönlüne
Lokma lokma alır andan eline
Pes eliyle ilter anı ağzına
Diş urur çiyner ki çıka mağzına
Lezzeti çün çıkar anı hall ider
Tokluk anda hâsıl olur kim yutar
Yediği çün kursağında hazm olur
Cümle türlü a'zaya kuvvet gelir
Kuvvet-i ten hâsıl olur kişiye
İşbu sözden sana ma'nâ ışıya
Bu meseldir ma'nâsın eydem sana
Dinle imdi nicedir önden sona
Hon bu Kur`ân'dır ki virdi ol Celîl
Kim bu hona yok-durur olmak zelîl
El-Kur`ânu mâidetullâh.
(Kur`ân Allah sofrasıdır)
Çün diledi Hakk bu honu mutlakâ
Düzdü yüz yiğirmi dört bin matbaha
Göğsü peygamberlerin matbah-durur
Gönlü hod çömlek gibi mutlak-durur
Yerde gökde yaş kuru kalmadı hîç
Kim bu matbahlarda olmadı havîc
Velâ ratbin velâ yâbisin illâ fî-kitâbin mübîn.
(Yaş ve kuru ne varsa hepsi Kur`ân'dadır)
Yedi bin yıl kaynadı pişdi tamâm
Kamu dîne da'veti oldu makâm
Geldi hon-sâlâr u düzdü tertîbi
Zîra ana virdi Hakk bu mansıbı
Yedi kat hon eyledi düzdü tamâm
'Âleme düpdüz bu hon düşdü tamâm
İnne li'l-Kur`âni batnen ve li-batnihî batnen ilâ seb'ati abtunin.
(Muhakkak ki Kur`ân'ın bâtın ma'nâsı vardır ve bâtındaki her ma'nâsının da yedi kat ma'nâsı vardır)
Anla hon-sâlâr kimdir ey safâ
Mustafâ'dır Mustafâ'dır Mustafâ
Görseniz her bir varak oldu tabak
Değme bir harf ol tabakda bir çanak
Değme harf ma'nâsı bir ni'met-durur
Biribirne benzemez lezzet virir
Çün Nebî düzdü bu rahmet honunu
Hona döndürdü bu halkın yönünü
Çün bırakdı honu vü urdu salâ
Vây ana kim yemeye mahrûm kala
Dinle imdi yemeği nice imiş
Kim bilesin bunda maksûd ne imiş
Hâfız oldur hon kıyında oturur
Kankı aşdan diler ise götürür
Taht-ı lafzın bildiği şoldur yene
Kim iletir aldığını ağzına
Ol nüzûlün bilmeğe yemek emek
Şol-durur kim ol ta'âmı çiynemek
Şol kim ol bildiğini tutmak-durur
Ya'ni ol çiynediğin yutmak-durur
İşlediği lâyık olmak Hazret'e
Yediği sinmek gibidir sûrete
Yediği sinmez ise şerbet içer
Ol tutulmuş mi'deyi şerbet açar
Tâ'atı geçmez ise n'itmek gerek
Tevbe kılup el etek tutmak gerek
Ve tûbû ilallâhi cemî'an eyyühe'l-mü'minûn.
(Ey mü'minler, hepiniz tövbe edip Allah'a dönün)
İşbu sözün takrîri oldu tamâm
Beş kez okunmak dile geldi tamâm
Ma'lûm oldu nice okunmak gerek
Okunan görnür ne öğünmek gerek
Halk sanır kim kendisi Kur`ân okur
İllâ bilin kim bizi Kur`ân okur
Kur`an'ı biz kançaru okıyavuz
Ol okur ol gösterir eyü yavuz
Ol-durur mü'minlerin kılavuzu
Hem anınla bilinir dirlik özü
Devlet anın kim ana yoldaş ola
Renc yemekden ana bağrı baş ola
Başı hoşdur 'Âşık'ın Kur`ân ile
Sever anı gönül ile cân ile
Ger değilmişseydi Kur`ân inmeği
Ma'lum olmayaydı bu dîn yeğregi
Yanmasaydı cânlar içre bu çerâğ
Zulmet içre bulmayaydı cân ferâğ
Ol çerâğın tal'atından değdi tâb
Kim teveccüh eyler ana şeyh ü şâb
Hakk bizi ol sevgiden ayırmasın
Dünyâ âhir doğru yoldan ırmasın
Âşık Paşa
Kuddise Sırruh