Mahşerdeki Hesâbın Remzi Olarak Namaz

Namazın remzlerinden biri de şudur. Kıyâmda durmuş, kıyâmda, ayakda, ne oluyor, hesâba çekildi, ona işâret. "Allahuekber" diyor. Bu ne demek bu "Allahuekber"? (Efendi Hazretleri ellerini arkaya atarak namazın başındaki tekbîrin nasıl getirildiğini gösteriyor) Başka türlü de yapılabilirdi, niçin böyle oldu Allahu ekber. "يَوْمَ لَا يَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ *اِلَّا مَنْ اَتَى اللّٰهَ بِقَلْبٍ سَل۪يمٍۜ yevme lâ yenfe'u mâlun velâ benûn, illâ men etallahe bi kalbin selîm", ne evladdan, ne kasadan, ne keseden, ne paradan, hiç bir fayda yok, hepsini geriye atdım yâ Rabbi" diyor. "Dünyâyı geriye atdım" diyor. Dünyânın içinde bunların hepsi var. 

Mahşer günü kıyâmda da öyle Allah huzûrunda. Buna ma'nâ veriyoruz. Allah diyor, "Oku defterini" diyor. "وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَآئِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَابًا يَلْقَاهُ مَنشُورًا * اِقْرَأْ كِتَابَكَۜ ve külle insânin elzemnâhu tâirahû fî unukıhî ve nuhricu lehû yevmel kıyâmeti kitâben yelkâhu menşûrâ, ikra' kitâbek", "kitâbını oku" diyor Allah. Bir okuyor ki, Allah muhâfaza buyursun, doksan dokuz tâne göz erimi kadar günah defterleri. Başdan aşağı günahla dolu defterler. Gözünle böyle bakmış, alay etmiş, onlar da yazılmış. Ne küçüğü kalmış ne büyüğü, hepsi tesbit edilmiş. 

Sonra o kul onu görünce, o vaziyetde, mahcûbiyyetinden "Allahuekber" diyerek rükû'a eğiliyor. "Sübhâne rabbiye'l-azîm, Sübhâne rabbiye'l-azîm, Sübhâne rabbiye'l-azîm, ey noksan sıfatdan münezzeh olan Allah! Sen büyüksün, sen büyüksün, sen azîmsin" diyor. Sonra Allah diyor ki gene, "Kaldır başını! Oku defterini!". Kaldırdı. O "semi'allahu limen hamide"nin ma'nâsı şu : "Ey namaz kılan Allah senin hamdini işitiyor" diyor, o ma'nâya. 

İkinci defteri görünce, ikinci defter daha berbat, secdeye kapanıyor, "Allahuekber", "En büyük Allah" diye yatıyor yere. Gene Allah diyor, "Kaldır başını secdeden!". Kaldırıyor, "Allahuekber", üçüncü defter çıkarılıyor önüne. Üçüncü defter gösterilince, büsbütün felâket oluyor, gene tekrar secedye kapanıyor, "Allahuekber", "Sübhâne rabbiye'l-a'lâ, noksan sıfatdan münezzeh a'lâ olan Allah, yüksek olan, büyük olan Allah büyük Allah" diyerek yalvarıyor. Sonra tahiyyâta oturuyor, "Allahuekber". Gene "Oku defterini!" emri geliyor. Sonra selâm veriyor, sağına ve soluna. Şefaatçi arıyor, kendini kurtarsın diye oradan. O adam oraya koşar buraya koşar ve annesine gider. En merhametli en şefkatli anne. Ona koşar. Evvelâ sağa selâm veriyoruz, sonra sola selâm veriyoruz. Sağa selâm vermek anneden yardım istemek ma'nâsına geliyor, imdâd bekliyor, sola selâm vermek babasından yâhud akrabâsından. Yani namaz bunu remzediyor.