Manevî Hac Nasıl Olur?

Fukarâya lâzım olan hacc-ı ma'nevîdir. Hacc-ı zâhir, lisân-ı hâl ile tâlib-i Hakk olanlara şöyle der : "Ey beşeriyyet şehrinde sâkin olan ve ey tabî'at sarâyına enîs olan! Ne zamana kadar bu düşük mertebede kalacaksın ve ne zamana kadar hevâ ve heves yolunda olacaksın? Haydi merdler gibi kalk ve hacılar gibi azîmet kemerini cânına sıkıca bağla. Çoluk çocukdan, kadından ve diğer dünyevî alâkalardan yüz çevir. "فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِّي إِلَّا رَبَّ الْعَالَمِينَ fe innehüm adüvvün lî illâ rabbel 'âlemîn" âyetinin ma'nâsını iyice anla. "إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ حَنِيفًا وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ innî veccehtü vechiye lillezî fatara's-semâvâti ve'l arda hanîfen vemâ ene mine'l-müşrikîn" âyetinin işâret ettiği gibi teveccüh ayağını Hakk'ın yoluna koy. Temiz bir niyyetle "إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَى رَبِّي سَيَهْدِينِ innî zâhibun ilâ rabbî se yehdîn" diyerek visâl Ka`besine doğru yönel. Önce hevâ ve nefs çöllerini geçip, ezândan sonra göz yaşınla gusl et. Sonra ma'siyet elbiselerinden soyunup, itâ'at ve kulluk ihrâmını giyin. Lebbeyk ve sa'deyk nidâlarıyla, Hakk'ın kurbiyyetine yol bul. Ezandan sonra irfân Arafat'ına yönel ve orada bir müddet vakfeye dur. Sonra aşk Mina'sına gel. Orada nefsine ve şeytana red taşlarını at ve nefsini Hakk yolunda kurbân et. Böylece hakîki haccı yapıp visâl Ka`be'sine var.