Mecmûatü'l-Ahzâb - Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî

19. asır ricâlinden ve Nakşibendî Hâlidî şeyhlerinden Ahmed Ziyaeddin Gümüşhânevî Hazretlerinin üç cildlik eseridir. Yaklaşık iki bin sayfadır. Hazret-i Şeyh bu eseri telif etmek için 28 sene çalışmış ve binlerce esere müracaat etmişdir. Hazret-i Şeyh, dağınık hâlde bulunan pek çok evrâdı ve ahzâbı bir araya getirerek bu muazzam eseri meydana getirmişdir. 

Eserin başlığındaki "Mecmûa", koleksiyon manasınadır, bir araya getirilen şeylerin tamâmı demekdir. Ahzâb kelimesi ise, hizbler demekdir. Istılah manâsı itibarıyla hizb, belli bir maksadla tertîb edilmiş duâ demekdir. Bu eserde yüzlerce hizb vardır. Eserde hizblerden başka, bütün turuk-i aliyyenin evrâdı ve ricâl-i sôfiyyenin ezkârı ve münâcâtı da vardır.

Eserde Hazret-i Ebûbekr es-Sıddık, Abdullah ibn Mesûd, İbn Abbâs, Hazret-i Ali gibi sahabenin evrâd ve duaları ile, Üveyse'l-Karanî, İbn Sirîn, Süfyan es-Sevrî gibi tâbiin ve tebe-i tâbiînden bazı zevâtın duâları da vardır. Yine İmâm-ı A'zam, İmâm-ı Şâfîî gibi dîn büyüklerinin duâlarına ve virdlerine yer verilmişdir.

Gümüşhânevî Hazretleri, bütün bu evrâd ve duâları nerelerden aldığını ve nasıl tashîh etdiğini şöyle anlatmakdadır :

İşbu hizibler ihtimâm ile tashîh edilmişdir. Bazıları şerhlerden ki Hizb- Bahr, Hizb-i Nasr, Hizb-i Ekber ve Kebîr ve Behâiye, Kenz A’zâm ve Hizb-i Nurî Hizb-i Konevî ve Hizb-i Ebi’s-Suud ve Hizb-i Mevlanâ Hizb-i Sühreverdî Hizb-i Mûsâvvin, Hizb-i Ebî Meşîş gibi bazıları tarikatlarda muteber olan kitâblardan min evvelihî ila ahirihî zikr olunduğundan mefâhir-i 'aleyhi gibi ve Şazelî Hazretlerinin Mecmû-i Hizib'leri gibi derc ve zikir olundu. Ve bazılarının ismi ve evvelleri esâmi-i kütübde tasrîh olunmakla muteber olup tab' olundu. Ve bazıları müelliflerinin evladlarından ve kütübhânelerinden hatt-ı yedlerinden tasrîh ve ahz olundu. Evrâd-ı şeyh Vefâ ve Bekrî ve Halvetî ve münâcât-ı Hakem gibi. Ve bazıları asâr-ı celîle ile sabit oldu. Hizb-i Üsâme, vird-i Enes ve vird-i Üveys ve hizb-i ayât ve ve hizb-i ayâti'l-feth ve hizb-i ayâti'l-harb vel hıfz ve istiğfar-ı Hasenü'l-Basri ve Cünnetü’l Esmâ ve Hizbu’s-Seyf gibi. Ve bazıları pîrlerden tevâtüren nakl ile iltizâmen evrâd kılınıp hâlâ terk olunmayıp devam olunduğundan müteaddid nüshalardan tashîh olmuşdur. Ve ekser-i Hizb-i Gavs-i Geylanî ve Mevleviyye ve Bedeviyye ve Rufâiyye ve Desûkiyye ve Kübreviye ve Ekberiyye ve Halvetiyye ve Celvetiyye ve Beyûmiyye ve Sadiyye ve Gazalîyye ve Melamiye, Gülşeniyye ve Sünbüliyye ve Buhûriyye ve Haddâdiyye ve Şibliyye ve Cüneydiyye ve Uşşakiyye gibi. 

Eserde muayyen zamanlarda ve belli ahvâlde okunacak pek çok duâ da vardır. Rızk için, belâların defi için, şifâ için, yatarken, kalkarken, yolculuğa çıkarken, elbise giyerken okunacak duâlar gibi. Eserde sayfalar dolusu yer tutan duâlar olduğu gibi, bir kaç satırlık duâlar da vardır.

Eser farklı yayınevleri tarafından defalarca yayınlanmışdır. Fakîrin elindeki nüsha, bundan 130 sene kadar evvel tab edilen nüshadır. Sonradan yapılan baskıların bazıları, bu nüshanın kopyalarıdır. Eserin bütün baskılarını görmediğim için hangi baskı daha kullanışlı ve daha elverişlidir bir şey söyleyemiyorum. Başdan sonra Arapça olan eser Arapça bilmeyenler tarafından da okunabilsin diye metinler harekelenmişdir.