Menâkıb-ı İmâm-ı Azam - Şemseddin Sıvâsî

İmâm-ı A'zam Hazretlerinin hayâtı ve menâkıbı çok eskiden beri yazılagelmiş ve bu konuda pek çok eser kaleme alınmışdır. Müstakil eserlerden başka, İslâm hukûkuna, İslâm târihine dâir pek çok kitâbda ve bâhusûs tabakât kitâblarında da O'na geniş yer verilmişdir. Yine velîlerden bahseden menâkıb kitâblarında da O'na muhakkak yer verilmişdir. Meselâ Ferîdüddîn Attar HazretlerininTezkiretü'l-Evliyâ'sında, İmâm-ı Şarânî'nin Tabakâtü'l-Kübrâ'sında, Hucvirî'nin Keşfü'l-Mahcûb'unda O, velîler meyânında zikredilmişdir. Zîrâ Hazret-i İmâm çok büyük bir âlim olduğu kadar büyük bir velîdir de. Ne var ki ilmi zâhir olmuş, velâyeti bâtında kalmışdır. 

Hazret-i İmâm hakkında yazılan eserlerin bir kısmı ilmî, bir kısmı da edebî eserlerdir. İşte bu edebî eserlerden biri de 16. asır ricâlinden Şemseddîn Sıvâsî Hazretlerinin bu eseridir. Bilindiği gibi Hazret-i Şeyh hem büyük bir âlim hem de büyük bir sôfîdir ve kâmil bir mürşiddir. Bu itibarla Hazret-i İmâm'ın büyüklüğünü hem ilmî hem de manevî cihetiyle takdîr edebilecek kemâle sâhibdir. 

Müellif, bu eseri büyük ölçüde kardeşi Muharrem Efendi'nin Arapça olarak kaleme aldığı "Menâkıbu Ebî Hanîfe ve Sâhıbeyh Ebî Yûsuf ve Muhammed bin Hasan" adlı eserini tercüme etmek sûretiyle meydana getirmişdir. Fakat buna rağmen bu eseri yine de telîf bir eser olarak kabûl etmek gerekir. Zîrâ müellif, hem mensûr bir eseri manzûm hâle getirmiş, hem ona bir takım ilâveler yapmışdır. 

Dili ve üslûbu bakımından da büyük bir kıymet taşıyan bu eser, bir giriş, on bir bâb ve bir hâtimeden müteşekkildir, beyit sayısı üç bin civârındadır. 

Eserin baş tarafında uzunca bir kısım Resûl-i Ekrem Efendimiz'e tahsîs edilmiş, O'nun fazîletlerinden bahsedilmişdir. Aynı bölümde kazâ, kader, nübüvvet, rüyetullah, kabir, haşr, sırat, cennet ve cehennem, melekler, kerâmet, gibi bazı mühim meseleler üzerinde durulmuşdur. Eserin diğer bölümleri İmâm-ı Azam Hazretleri hakkındadır. Bölüm başlıkları şöyledir :