Muhabbet Eyledi Mevlâ Biline Kenz-i Lâ Yefnâ
11 Temmuz 2017 tarihinde yayınlanmıştır.
NUTK-İ ŞERÎF
ve
ÎZÂHI
ve
ÎZÂHI
Muhabbet eyledi Mevlâ biline kenz-i lâ yefnâ
Buluna der-i irfânı çıkıp gencîne-i ahfâ
Hazret-i Şeyh, "küntü kenzen mahfiyyen" diye başlayan "Ben gizli bir hazîne idim bilinmeyi murâd ettim" meâlindeki hadîs-i kudsî ile beyân olunan hakîkate işâret ediyor. Cenâb-ı Hakk'ın âlemi yaratmakdan murâdı bilinmek istemesidir. Tıpkı gizli bir hazînenin ortaya çıkartılmasıyla herkesin o mücevherleri müşâhede edebilmesi gibi...Bunu büyük bir san'atkârın eşsiz bir eser ortaya koyarak kendisini meşhûr etmesine de benzetebiliriz.
Hazret-i Şeyh, "küntü kenzen mahfiyyen" diye başlayan "Ben gizli bir hazîne idim bilinmeyi murâd ettim" meâlindeki hadîs-i kudsî ile beyân olunan hakîkate işâret ediyor. Cenâb-ı Hakk'ın âlemi yaratmakdan murâdı bilinmek istemesidir. Tıpkı gizli bir hazînenin ortaya çıkartılmasıyla herkesin o mücevherleri müşâhede edebilmesi gibi...Bunu büyük bir san'atkârın eşsiz bir eser ortaya koyarak kendisini meşhûr etmesine de benzetebiliriz.
Tecellî eyledi zâtı 'amâdan bî-nihâyâtı
Merâtib oldu gâyâtı metâlibce bilâ-ihsâ
Sôfiyyede "amâ ﻋﻤﺎﺀ", "âlem-i lâhût"a tekâbül eder ve buna "Zât-ı sırf", "Lâ teayyün" veya "ehadiyyet mertebesi" denir. Bu mertebede hiçbir şey yaratılmamış, yani zuhûr etmemişdir. Bu mertebeden sonra sıfatların ve isimlerin zuhûr ettiği mertebeler gelir ki bunlar da "Vahidiyyet", "Ervâh", "Misâl" ve "Şehâdet" mertebeleridir...Âlemin görünen kısmı, şehâdet âlemidir ve bu âlemde ne varsa hepsi Cenâb-ı Hakk'ın sıfatlarının ve isimlerinin tecellîlerinden ibâretdir...
Sôfiyyede "amâ ﻋﻤﺎﺀ", "âlem-i lâhût"a tekâbül eder ve buna "Zât-ı sırf", "Lâ teayyün" veya "ehadiyyet mertebesi" denir. Bu mertebede hiçbir şey yaratılmamış, yani zuhûr etmemişdir. Bu mertebeden sonra sıfatların ve isimlerin zuhûr ettiği mertebeler gelir ki bunlar da "Vahidiyyet", "Ervâh", "Misâl" ve "Şehâdet" mertebeleridir...Âlemin görünen kısmı, şehâdet âlemidir ve bu âlemde ne varsa hepsi Cenâb-ı Hakk'ın sıfatlarının ve isimlerinin tecellîlerinden ibâretdir...
Velî zâtı ganîdir lâ te'ayyünde te'ayyünden
Sıfât esmâ eder vahdet yeminde mevcler peydâ
Ehadiyyet mertebesinde zuhûr olmadığı için Allah bilinemez. Allah, isimleri ve sıfatları ile zuhûr edince bilinir. "Ehadiyyet" mertebesini durgun bir okyanusa benzetirsek sıfatların ve isimlerin tecellî etmesini o denizin dalgalanmasına benzetebiliriz...
Ehadiyyet mertebesinde zuhûr olmadığı için Allah bilinemez. Allah, isimleri ve sıfatları ile zuhûr edince bilinir. "Ehadiyyet" mertebesini durgun bir okyanusa benzetirsek sıfatların ve isimlerin tecellî etmesini o denizin dalgalanmasına benzetebiliriz...
Bu eşkâl ile elvân u suver esmâsının zıllı
Televvün-i perde-i imkânda bahr-i zâtı müstagnâ
Gördüğümün her şey, cisimler, şekiller, renkler Allah'ın isimlerinin gölgeleri, yansımaları yani tecellîsidir...Halbuki zât âlemi diye tabir edilen ehadiyyet âleminde bu çokluk ve çeşitlilik yokdur...
Anın gayb-ı guyûbudur zuhûr eden sıfâtında
Tecelliyât-ı evsâfın zuhûru mazhar-ı esmâ
Hakk'ın sıfatları, gaybın da gaybı diye tabir edilen ve künhüne hiç kimsenin vâkıf olamayacağı Allah'ın zâtından zuhûr eder...Hakk'ın sıfatları da isimleriyle ortaya çıkar...
Hakk'ın sıfatları, gaybın da gaybı diye tabir edilen ve künhüne hiç kimsenin vâkıf olamayacağı Allah'ın zâtından zuhûr eder...Hakk'ın sıfatları da isimleriyle ortaya çıkar...
Velî esmâsıdır a’lâ vu esfel zâhir u bâtın
Tecelliyât-ı esmâya mezâhir hilkat-i eşyâ
Allah'ın binbir ismi vardır ki her biri ayrı bir sıfata işâret eder. Hakk'ın isimleri ise mahlûkât ile ortaya çıkar...
Bu eşyâdan görüp esmâ müsemmâdan da evsâfı
Sıfâtından tecelliyât-ı zâtdır menzil-i aksâ
Böylece yaradılmış olanlarda Hakk'ın isimlerini müşâhede edip, o isimlerin hakîkatlerinden de Hakk'ın sıfatlarını anlamak mümkündür. Marifetin en yüksek noktası ise sıfatların zuhûr ettiği zât tecellîlerine ârif olmakdır...
Böylece yaradılmış olanlarda Hakk'ın isimlerini müşâhede edip, o isimlerin hakîkatlerinden de Hakk'ın sıfatlarını anlamak mümkündür. Marifetin en yüksek noktası ise sıfatların zuhûr ettiği zât tecellîlerine ârif olmakdır...
Vücûb-i imkân-ı kavseyni mukâbil gör bu cem’ içre
"Ev ednâ" sırr-ı furkânîde fark et matlab-ı a’lâ
"Vücûb" ve "İmkân" sôfiyyeye mahsûs tabirlerdir. "Vücûb", Allah'ın zâtına, "İmkân" ise Allah'ın yarattıklarına işâret eder...Bu iki kavram iki yay gibi tasavvur edilir ve bunlara "iki yay" anlamında "Kavseyn" denir. Seyr-i Sülûk bu iki kavis arasında yapılır yani kesretden vahdete gidilir, sonra vahdetten tekrar kesrete dönülür...Kesretden kurtulup vahdete ulaşan sâlikin eriştiği makâma da "cem' makâmı" denir...
"Vücûb" ve "İmkân" sôfiyyeye mahsûs tabirlerdir. "Vücûb", Allah'ın zâtına, "İmkân" ise Allah'ın yarattıklarına işâret eder...Bu iki kavram iki yay gibi tasavvur edilir ve bunlara "iki yay" anlamında "Kavseyn" denir. Seyr-i Sülûk bu iki kavis arasında yapılır yani kesretden vahdete gidilir, sonra vahdetten tekrar kesrete dönülür...Kesretden kurtulup vahdete ulaşan sâlikin eriştiği makâma da "cem' makâmı" denir...
Kime zâhir ola zâtı unutur cümle lezzâtı
Hemen Sâmî Niyâzî sırr-ı irfân ile ol dânâ
Cenâb-ı Hakk'ın zâtı ile tecellî ettiği kişi, dünyevî ve uhrevî ne kadar zevk varsa hepsini unutur, mest ü hayrân olur. Bunu ancak marifetullah sırrını bilenler anlar...
Cenâb-ı Hakk'ın zâtı ile tecellî ettiği kişi, dünyevî ve uhrevî ne kadar zevk varsa hepsini unutur, mest ü hayrân olur. Bunu ancak marifetullah sırrını bilenler anlar...
Kaddesallahu Sırrahu's-Sâmî