Nefse En Ağır Gelen İşler
4 Ekim 2017 tarihinde yayınlanmıştır.
Ârifler Sultânı İmam Ali Kerremallahu Vecheh Hazretleri "Nefse en ağır gelen işler şunlardır" buyurmuşlardır :
- Kuvvetli olduğu halde öfkeli iken affetmek
- Kimsenin görmediği yerlerde bile iffetini muhâfaza etmek
- Eli dar olduğu zaman bile cömert olmak
- Menfaatinin zarar göreceğini bilse bile doğruyu söylemek
Peki bu dört husûsun zikredilmesindeki hikmet nedir?...
İnsanın aklını başından alan, gözünü karartan sıfatlar şunlardır :
- Gadab
- Şehvet
- Mala-mülke düşkünlük
- Makâma-mevkiye düşkünlük
İmâm Ali kerremallahu vecheh Efendimiz bu dört madde ile işte bunlara işâret etmişdir. Şöyle ki :
Yapılan bir haksızlık ve zulüm her insanın gadabını harekete geçirir. Çoğu zaman bu kızgınlık, insanın aklını başından alır ve insana pişman olacağı işler yaptırır. İntikâm alabilecek, cezâ verebilecek güce sâhib olduğu halde kendisine karşı yapılan kabahati affedebilmek her kişinin işi değidir, er kişinin işidir. Bunu ancak nefsine tam ma'nâsıyla hâkim olanlar yapabilir. Güçsüz olanın kendisine yapılan zulmü sîneye çekmesi gibi değildir.
Şehvânî hisler de insanın aklını başından alır. Şehvetine mağlûb olanların bir anlık gafleti telâfîsi mümkün olmayan suçlara sebebiyyet verir. Kimsenin görmediği bir yerde olsa bile şehvetine hâkim olabilmek büyük bir işdir, her kişinin kârı değildir, er kişinin kârıdır. Şehvetlerine mağlûb oldukları halde, sırf "el âlem neder" düşüncesiyle, "millete mahcûb olurum" korkusuyla kendini tutmak gibi değildir.
Mal-mülk sevgisi, para-pul düşkünlüğü de insanın gözünü karartan sıfatlardandır. Parası kıt olduğu halde ihtiyâcı olanlara cömertçe ikrâm edebilmek de er kişinin kârıdır. Parası bol olanın yaptığı ikrâma benzemez.
Makâm-mevki düşkünlüğü de insanın aklını başından alır. İnsanların çoğu sâhibi oldukları makâmı kaybetmemek için her türlü yalanı söyler, hattâ iftirâ da edebilir. Makâmını kaybedeceğini bilse bile, doğrulukdan ayrılmayan er kişidir.
İşte tasavvuf ve dervîşlik, nefse en ağır gelen işleri tabîat hâline getirerek nefsi hâkimiyyet altına alma ve insanı felâkete götüren kötü sıfatlardan kurtulma san'atıdır. Bu san'atın pîri de Sâkî-i Kevser, Fâtih-i Hayber, Hayder-i Kerrâr, İmâm Ali radıyallahu anh ve kerremallahu vecheh Hazretleridir.
Hazret-i İmâm'ın beyân ettiği bu hakîkatler الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ âyet-i kerîmesinde gizlidir.
Hazret-i İmâm'ın beyân ettiği bu hakîkatler الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ âyet-i kerîmesinde gizlidir.