MuzafferOzak.com (Türkçe)

Bütün büyük mürşidlerin eserlerinde ve nutuklarında beyân olunduğu üzere insanın en büyük düşmanı, kendi nefsidir. Hakîkaten de nefs-i emmâre, öyle sinsi, öyle tehlikeli, öyle hîlekâr bir düşmandır ki, Cenâb-ı Hakk'ın lutfu, inâyeti ve nusreti olmadan onunla baş edebilmek aslâ mümkün değildir. İşte bu yüzden Resûl-i Ekrem Efendimiz, nefsin şerrinden dâimâ Allah'a sığınmayı tavsiye etmiş ve ta'lîm ettiği bir çok duâlarla da bu hakîkate işâret etmiş ve bu mes'eleye dikkat çekmişdir. Bu duâlardan birini, "Beni Bir An Bile Nefsim İle Başbaşa Bırakma Allahım" başlıklı yazımızda ele almış ve hikmetlerini îzâha çalışmış idik.

Kur`ân-ı Kerîm'de de nefsin şerrine işâret eden bir çok âyetler vardır. Bunlardan biri, Sûre-i Yûsuf'daki " وَمَا أُبَرِّئُ نَفْسِي إِنَّ النَّفْسَ لأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ مَا رَحِمَ رَبِّيَ إِنَّ رَبِّي غَفُورٌ رَّحِيمٌ / Ve mâ uberriu nefsî, innen nefse le emmâretün bis sûi illâ mâ rahime rabbî, inne rabbî gafûrun rahîm" âyet-i kerîmesidir. Bu âyet-i kerîmede bir çok incelikler ve latîf ma'nâlar vardır. Onlardan bazılarını zikredelim :

Müfessirler "Vemâ überriu nefsî/Ben nefsimi temize çıkarmıyorum" lafzının Hazret-i Yûsuf'a mı yoksa ona iftirâ atan kadına mı âit olduğu husûsunda ihtilâfa düşmüşlerdir. Halbuki muhakkiklere göre bu söz, Yûsuf aleyhisselâmın sözüdür. Zâten bir önceki âyet-i kerîmeden de bu bellidir. Müfessirlerin ihtilâfına sebeb, Yûsuf aleyhisselâmın peygamber olması hasebiyle nefs-i emmâreden berî olmasıdır. Bu görüş şübhesiz doğrudur çünkü peygamberlerde ismet sıfatı vardır. Allah, peygamberlerini günâh işlemeye isti'dâdları olmayacak şekilde yaratmışdır. Yani peygamberlerin günâha düşme tehlikesi yokdur. Bu yüzden de peygamberler sıradan insanlar gibi, tezkiye-i nefse ihtiyâç duymazlar. Yûsuf aleyhisselâmın bu sözünün ma'nâsı bazı câhillerin zannettiği gibi "Ben de günâhkâr bir insanım" demek değildir Ya nedir? Bu sözün ma'nâsı "Beni ismet sıfatıyla yaratıp günâhlardan koruyan ve nefsimin şerrinden emîn kılan Allah'dır" demekdir.

Yûsuf aleyhisselâmın, günâha meyletmediği halde, böyle bir söz söylemesinde de nice hikmetler vardır. Bu hikmetlerden biri, ucuba düşmemekdir. Çünkü kendisini haramlardan koruyan, ibâdet ve tâ'atda kusûr etmeyen bir kimseyi bekleyen en büyük nefsânî tehlike ucub yani kendini beğenme tehlikesidir. Yûsuf Peygamber bu sözüyle bizlere bu tehlikeyi haber vermekdedir. Bu vartaya düşmemek için, ne kadar âbid, ne kadar zâhid, ne kadar muttakî olursak olalım bunları kendimizden bilmeyip, hepsinin Cenâb-ı Hakk'ın lutfu ve inâyeti ile olduğunu bilmemiz lâzımdır.

Yûsuf aleyhisselamın bu sözü, ne kadar hatâdan ve günâhdan sâlim olursak olalım, hatâ yapanları, günâha düşenleri aslâ ayıplamamamız gerektiğini de göstermekdedir. Zîrâ başkasını ayıplamak da nefsin büyük bir hîlesidir ve ucub gibi hased gibi bazı şeytânî sıfatlardan kaynaklanır.

Âyet-i kerîmedeki "إِلاَّ مَا رَحِمَ رَبِّيَ illâ mâ rahime rabbî" ifâdesi, nefs-i emmârenin hîlelerinden korunmanın ancak ve ancak Cenâb-ı Hakk'ın fazl u rahmeti ile mümkün olabileceğini gösterir ki bu da yukarıda zikrettiğimiz husûsları teyid etmekdedir.

Bulur iksîr-i hakîkat kânını cânında

Mâr-ı nefs ile hevâ mahv ile tedmîr olsa

Lîk tevfîk-i Hudâ olmasa terfîk-i ezel

İhtimâm ile ne sûd ahsen-i tedbîr olsa

Nefsin Şerrinden Kurtulmak Ancak Allah'ın İnâyetiyle Mümkündür