O Konuşursa Bu da Düşünür
12 Temmuz 2020 tarihinde yayınlanmıştır.
LÂTÎFE
Hoca bir gün pazarda dolaşırken, o güne kadar hiç görmediği bir kuşun mezat edildiğini görmüş. Tellâl, kuşa yüksek bir değer biçmiş, mezata katılanlar da fiyatı arttırdıkça arttırmışlar. Mezatın sonunda kuş on bin akçeye satılmış. Hoca kuşun bu kadar para ettiğini görünce, hemen koşmuş ve evdeki hindiyi kaptığı gibi pazara geri gelmiş ve satılması için aynı tellâla vermiş. Hocanın hindisine on akçe değer biçmişler. Hoca bu fiyatı duyunca tellâla çıkışmış, demiş ki, "Biraz evvel küçücük bir kuş için on bin akçe verdiler, benim koca hindiye on akçe diyorsunuz. Hiç olacak iş mi bu?". Tellâl, "Hocam o senin bildiğin kuşlardan değil. Ona papağan derler, o kuş insan gibi konuşur" deyince, Hoca hemen cevâbı yapıştırmış, "O konuşuyorsa bu da düşünür" demiş.
NÜKTE
Papağanın konuşması taklîdden ibâretdir. Papağan ne konuştuğunu bilmez, ezberlediğini tekrar edip durur. Bu şekilde konuşmanın hiç bir kıymeti yokdur ama kuşun konuşması insana acâib geldiği için papağana kıymet verirler. İnsanlar arasında da papağan gibi konuşanlar çokdur. Düşünmeden, anlamadan, öğrendiğini tahkîk etmeden, ezber ettiklerini tekrarlayıp duran kişinin papağandan ne farkı vardır? Hindinin düşünüyor gibi durması neyse, papağanın konuşuyor gibi görünmesi de o değil midir?
Taklîdde kalma, tahkîke er.