Öküz Mehmed Paşa ve İki Hikâyesi
25 Ocak 2016 tarihinde yayınlanmıştır.
Öküz Mehmed Paşa, iri yarı bir adammış, bıyıklarını bükermiş, gördüğü kadınlara "Yer melekleri nereye gidiyorsunuz" diye laf atarmış.
Öküz Mehmed Paşa bir iş için sadrazamla görüşmeye gitmiş ama sadrazamı daha önce hiç görmediği için tanımıyormuş. Sadrazam meşgûl olduğu için beklemesini söylemişler o da oturmuş beklemeye başlamış. Bir saat kadar bekledikden sonra bir ara gözüne ufak tefek bir adam çarpmış. Belki bir bilgi alırım diye o adama "Sen burada ne iş yapıyorsun?" diye sormuş. Adam, "Ben bu dâirede kâtibim efendim" diye cevap vermiş. Mehmed Paşa sadrazamı kasdederek "Bir saattir bu herifi bekliyorum, bu pezevengin keyfi ne zaman gelir?" diye sorunca adam, "Merak etmeyin efendim, biraz sonra içeri alırlar sizi" diye cevap vermiş. Hakîkaten biraz sonra Mehmed Paşa'yı içeriye buyur etmişler. Paşa sadrazamın odasına girince bir de bakmış ki ne görsün! Az evvel dışarıda konuştuğu adam içerde oturuyor. Hemen kendini toparlamış ve az evvel hakâret ettiği sadrazama "Bendenizi tanıdınız mı efendim?" demiş. Sadrazam "Hayır, tanımadım" deyince. "Bendeniz, Öküz Mehmed Paşa kulunuz, öküzde terbiye bu kadar olur" demiş.
Paşa'nın kumandanlık yaptığı harblerin birinde, konak yerinde, paşanın çadırının yakınından öküzler geçiyormuş. Öküzün biri gele gele Paşa'nın çadırına kadar gelip, başını içeri uzatmasın mı! Bu manzarayı gören paşalar kıkır kıkır gülmeye başlamışlar. Bununla da kalmayıp, Paşa'yı alaya almak için "Paşa Hazretleri, bir ara öküzün biri sizin çadırınıza başını uzattı, o öküz size ne söyledi?" demişler. Öküz Mehmed Paşa, gâyet sâkin, şu cevâbı vermiş : "Haa o mu? Sen bir öküz adamsın, bu eşşeklerin içinde ne işin var dedi"
ÖKÜZ MEHMED PAŞA KİMDİR ?
17. asır kıymetli devlet adamlarından Öküz Mehmed Paşa, Sultan I. Ahmed Hân'ın vezîrlerinden ve dâmâdlarındandır. “Vezîr” ve “Dâmâd" Mehmed Paşa olarak da bilinir. “Öküz” sıfatı babasının öküz nalbantı olması dolayısıyla kendisine yakıştırılmıştır. Sultan I. Ahmed ve II. Osman dönemlerinde, ilkinde iki yıl, ikincisinde on bir ay olmak üzere iki defa Sadrazamlık makâmına getirilmişdir. Hakkında “edîb ve vakûr vezîr-i sâhib-i şu’ûr” denilmişdir. 1621 senesinde vefât etmişdir.
Öküz Mehmed Paşa Mısır Beylerbeyi olarak vazîfe yapmış ve Mısır'da önemli hizmetler îfâ etmişdir. Büyük yetkilerle bulunduğu Mısır’da birtakım reformlar gerçekleştirip zor durumdaki reâyânın üzerindeki ağır vergileri azalttığı gibi Mısır'dan tahsil edilen vergilerin herhangi bir aksaklık yaşanmadan İstanbul’a ulaştırılmasını da sağladı. Bu başarılarından dolayı dönüşünde Kaptân-ı Deryâlığa atandı. Ardından da Sadrazamlığa getirildi.
Öküz Mehmed Paşa’nın devlet adamlığı yanında ilme de çok kıymet verdiği terekesindeki kitaplarına âit bir listeden anlaşılmaktadır.
HAYIRSEVERLİĞİ
Mısır Beylerbeliği görevinde bulunanların hac yollarının emniyetini sağlamak ve hacıların hizmetine müteallik hizmetlerdeki eksiklikleri gidermek gibi görevleri olurdu. Nitekim Öküz Mehmed Paşa’nın da bu çerçevede, Arafat su yollarını tamir ettirmesi ve hacıların yol emniyetlerini sağlamak için sarfettiği çabalar bilinmektedir. Ayrıca İstanbul’da başta Karagümrük olmak üzere birçok yerde camiler ve çeşmeler yaptırmıştır. Ulukışla’da yaptırdığı han, hamam, çeşme ve Kahire’deki Mevlevîhâne onun hayırseverliğini göstermeye yeter. Kuşadası’nda kale içinde ve Sakız Adası’nda birer cami ve Çanakkale Boğazı’ndaki kale içinde çeşmeler yaptırmışdır. Bu kadar hayır eserinin yıllar boyunca kesintisiz olarak hizmete devam edebilmesi için gerekli akarât yani gelirler yine Mehmed Paşa tarafından temin edilmiştir. Sayısız yolların tamiratı ve yaptırdığı birçok köprüler de hizmetleri arasındadır. Rahmetullahi aleyh.