Peygamberimizin Tevâzuu

Peygamber Efendimiz, son derece mütevâzı idi. Neden? Çünkü insan ne kadar yücelirse, tevâzuu da o kadar artar. Allah indinde O'ndan daha yüce bir insan olmadığı için, tevâzu bakımından da en ileri olan O'dur. Bir de şu var. Tevâzuun zıddı kibirdir, kibir şeytânî bir sıfatdır, Efendimiz aleyhisselâmda kibrin zerresi dahi yokdur, olamaz. O'nun bütün sıfatları rahmânî sıfatlardır, Hakk'ın sıfatlarıdır O'nun sıfatları. O yüzden tevâzuun da zirvesi O'dur. 

Efendimiz, Allah katında en yüce insan O olmasına rağmen, hiç iftihar etmemişdir, yani hiç övünmemişdir. Bir defasında kendisinin peygamberlerin efendisi olduğunu beyân etmiş ve hemen arkasından "lâ fahr/övünmek yok" buyurmuşdur. Yine zaman zaman emr-i ilâhî ile kendisine dâir bir takım yüce vasıfları zikretmiş ve sonra da "lâ fahr/övünmek yok" buyurmuşdur. "El-fakru fahrî" buyurmaları da buna işâretdir. Fakrı, mahviyyeti, tevâzuu şiâr edinmişdir Efendimiz.

Burada akla şöyle bir suâl gelebilir. "Allah azamet ve kibiryâ sâhibdir. Allah'ın isim ve sıfatları arasında tevâzuya dâir bir şey görmüyoruz. Mâdem ki Hazret-i Peygamber Cenâb-ı Hakk'ın bütün esmâ ve sıfatına mazhar olmuşdur, öyleyse Peygamber nasıl mütevâzı olur?" denilirse, deriz ki, hiç şübhe yokdur ki, en büyük tevâzu, Hakk'ın tevâzuudur ama biz bunun farkında bile değiliz. O Allah ki, yerin göğün sâhibidir, bilinen ve bilinmeyen âlemlerin mâlikidir, böyle olduğu hâlde, en âsî, en günâhkar, en hakîr bir kulunu bile muhâtab alır, onun duâsına icâbet eder, onu huzûruna kabûl eder. Hem de her zaman, her ân, hiç bir mâni çıkarmaksızın yapar bunu. Hiç bir kul yokdur ki Allah desin de mahrûm kalsın. Kendisini zikredeni zikreder Allah. Bundan büyük tevâzu olur mu? 

Şimdi deryâdan bir katre, güneşden bir hüzme kabîlinden Peygamberimizin tevâzuuna bir kaç misâl verelim :

• Peygamber Efendimiz, hiç ayırım gözetmeksizin, bütün hastaları ziyâret eder, bütün cenâzelerde hazır bulunur, herkesin davetini kabul ederdi. O'nun indinde zengin-fakir, genç-yaşlı, hasta-sıhhatli, sakat-sağlam, köle-hür, siyah-beyaz ayrımı yokdu.

• Efendimiz, yeri gelince, ayakkabılarını kendi tamir eder, elbisesini kendi yamar, söküğünü kendi diker, ev işlerine de yardımcı olurdu.

• Efendimiz, her gördüğüne hattâ çocuklara dahi selâm verir, herkese hâl hatır sorar, herkesle alâkadar olurdu.

• Bir gün huzûruna gelen bir adam, büyüklerin huzûruna girenlerin titrediği gibi titremeye başladı. Peygamberimiz ona, "Sâkin ol, ben kıral filan değilim, kurutulmuş et yiyen fakir bir kadının oğluyum" buyurmuşlardı. 

• Efendimiz insanlarla arasına mesâfe koymazdı, O'nun huzûruna girmek için kimseden izin alınmazdı. O'na herkes yaklaşabilir, herkes O'nun huzûrunda oturabilir, herkes O'na soru sorabilir, herkes O'na derdini anlatabilirdi.

• Efendimiz ashâbıyla birlikde otururken yâhud onlarla beraber yürürken onlardan biri gibi idi. Ne meclisin başında oturma, ne de herkesin önünde yürüme gibi bir âdeti vardı. Bu yüzden bir yabancı O'nun bulunduğu meclise geldiği zaman, O'nu arkadaşlarından ayırd edemez ve "Peygamber hanginiz?" diye sormak mecbûriyetinde kalırdı.

• Efendimiz, büyük tevâzuundan dolayı, kendisine ayağa kalkılmasını dahi istemezlerdi, "Beni gördüğünüz zaman, Acemlerin büyüklerine karşı yapdıkları gibi, ayağa kalkmayın" buyurmuşlardı. Ayağa kalkılmaya en lâyık insan O olduğu hâlde, bunu tevâzuu aykırı görmüşdü Peygamberimiz.

• Efendimiz, meclisinde bulunanların seviyesine iner, ashâbıyla arkadaşça konuşur, onları dinler ve onlar güldükleri zaman kendisi de gülerdi. 

• Efendimiz muhâtabını dikkatle dinler, muhâtabına söz hakkı verir, bâhusûs ashâbının fikrine çok kıymet verir, onlarla dâimâ istişâre eder, onların tavsiyelerini alırdı. "Ben peygamberim, kimsenin tavsiyesine ihtiyâcım yok" filan demezdi. 

• Efendimiz ekseriyâ merkebe binerlerdi. Bu da O'nun yüksek tevâzuundandı.

• Efendimizin yürüyüşü de pek mütevâzı idi. Hep öne doğru mâil yürürler, sağa sola bakmazlar, sağa sola salınmazlar, göğüslerini gererek yürümezler, önlerine bakarak yürürlerdi.