Şaşının Çift Gördüğü Şişe
8 Ekim 2023 tarihinde yayınlanmıştır.
Bir ustanın şaşı bir çırağı varmış. Bir gün usta çırağına, "İçeriye gir, rafdaki şişeyi al bana getir" demiş. Çırak içeri girmiş, rafa uzanmış, bakmış ki rafda iki şişe var, "Usta! Burada iki şişe var, hangisini getireyim" diye seslenmiş. Usta çırağına "Evlâdım, orada iki şişe yok, sen iki görüyorsun, rafda tek bir şişe var" demiş. Çırak, "Usta! Beni niye azarlıyorsun? Şişe iki tâne" diyerek israr edince usta, "Peki o zaman şişelerden birini kır" demiş. Çırak şişelerden birini kırınca ikinci şişe de ortadan kaybolmuş.Hazret-i Mevlânâ, bu hikâyeyi anlatdıkdan sonra, hikâyedeki nükteyi de şöyle beyân buyurmuşlardır :
Şişe birdi, lâkin çırağın gözüne iki görünüyordu. Çırak, gördüğü şişelerden birini kırınca, diğeri de yok oldu. İnsan, şehvetin ve gadabın tesiriyle şaşı olur, biri iki görür. Gadab ve şehvet gibi sıfatlar, insanı şaşı yapar ve rûhun istikâmetini değiştirir. Garaz da böyledir. İnsan bir şeye garazla bakınca, gözü perdelenir, bakdığı şeyi doğru göremez.Nefsin kötü sıfatları ile perdelenen insan, hak ve hakîkati göremez. Görse de çarpık ve hatâlı görür. Bu da tıpkı durgun suyun içinde duran bir sopanın kırık görünmesine benzer. Aslında sopa kırık değildir, bizim görüşümüz bozukdur. Hikâyedeki usta, mürşidin, çırak da sâlikin remzidir. Zîrâ nefs-i emmâresinin tesiriyle, hak ve hakîkatden uzak yaşayan kişileri gaflet uykusundan uyandıranlar mürşidlerdir. Mürşidin îkâzı ile gafletden uyanan kişi, mürşidinin tavsiyelerine uyar, verdiği vazîfeleri yapar ve nefsiyle mücâhede ederek nefs-i emmârenin kötü sıfatlarından kurtulabilirse, daha önce hiç göremediği ya da çarpık çurpuk gördüğü nice hakîkatleri ayan beyân görmeye başlar.
Erişir vuslata dil zikr ile tenvîr olsa
Mâye-i 'aşk ile her kûşesi ta'mîr olsa
'Âlem-i ekber ile asgarı câmi' olur
Mâsivâ mezbelesinden hele tathîr olsa
Bulur iksîr-i hakîkat kânını cânında
Mâr-ı nefs ile hevâ mahv ile tedmîr olsa