Sevginin Dereceleri

Her şey gibi sevginin de dereceleri var. Şimdi bunları birer birer gözden geçirelim :

• Sevginin birinci derecesine meyl derler. Kalbin bir şeye meyletmesiyle, alâka duymasıyla ortaya çıkar bu sevgi. Ne var ki bu pek zayıf bir sevgidir. Kolayca yok olabilir. Ekseriya çocuklarda ve gençlerde görülür bu sevgi. Bugün bi rşeye meyl eden çocuk yarın onu unutur, başka bir şeye meyleder.

• Sevginin bir ileri derecesine hubb derler, muhabbet derler. Bu daha kuvvetli bir alâkadır ama bu da kalıcı değildir. İnsan bu gün sevdiğini, yarın sevmeyebilir yâhud sevgisi azalabilir. Muhabbet derecesinde seven bir kimse, sevdiğini bazen düşünür, bazen unutur. Sevdiği kimseyle görüşdüğü zaman neşelenir, keyifli vakit geçirir ama uzak kaldığı zaman hüzünlenmez, üzülmez. Yine muhabbet bir garaza bağlı olur, bir sebebe bağlı olur, o sebeb, o garaz ortadan kalkarsa muhabbet de yok olur.

• Muhabbetden daha ilerisi meveddetdir. Bu sevgi hem kalıcı hem de karşılıksızdır. Hiç eksilmez, aslâ yok olmaz. Dâimî bir sevgidir bu. Ana babanın çocuklarına olan sevgisi, Peygamber'in ümmetine olan sevgisi, Allah'ın kullarına olan sevgisi böyledir. 

• Bunun da ötesinde aşk vardır. Aşk, yakıcı bir sevgidir. Âşık maşûkunu düşünmeden edemez, ondan ayrı kalmaya tahammül edemez. Aşk yemeyi içmeyi bile unutturur insana. Uykusu da yokdur âşıkın. Dâimâ maşûkunun hayâli ile yaşar, vuslat arzusuyla yanıp tutuşur. 

• Bir ileri derecesi daha vardır sevginin. Ona da derd derler, kara sevdâ derler, mecnûnluk derler. Bu sevginin öyle bir derecesidir ki, seven sevdiğinin derdiyle aklını bile yitirir. Derde düşenlerin kimisi çöllere düşer, kimisi tımarhâneye, kimisi sevdiği uğruna her şeyini fedâ eder, kimisi canını bile verir.