22 Ağustos 2019 tarihinde yayınlanmıştır.
Tarîk-i Sünbiliyye ricâlinden Şikârîzâde Ahmed Efendi, 1791 senesinde yaptığı hac seferinden dönüşde tam bir yıl Medîne-i Münevvere'de kalmış ve orada gördüklerini kendine has uslûbuyla kaleme alarak "Der Beyân-ı Ahvâl-i Medîne-i Münevvere" başlıklı bir risâle hâline getirmişdir. Bu risâlenin yazma nüshalarından biri Medîne-i Münevvere'deki Beşir Ağa Medresesi Kütüphânesinde diğer ikisi de İstanbul'daki Millet Kütüphanesinde'dir. Bu eser "Tayyibetü'l-Ezkâr fî Medîneti'l-Envâr" adıyla üç defa yayınlanmış, Arap harfleriyle yapılan bu baskıların ikisi İstanbul'da (hicrî 1271 ve 1316) üçüncüsü Kazan'da (hicrî 1283) yapılmışdır. 1979 senesinde Bedir Yayınevi tarafından sadeleştirilerek yeni harflerle de yayınlanmış olan bu eser nihayet 2018 yılında, bir dergi içinde de olsa, ilk defa aslına uygun yani hiç bir sâdeleştirme yapılmadan yayınlanmışdır.
Müellif, eserin başında bu risâleyi niçin kaleme aldığını şöyle beyân ediyor :
...bir sene kâmilen mücâvir olmakla her bir şeyin hakîkatine vâkıf olduğum için naklen ve rü'yeten vâkıf-ı esrârı olduğum ahvâli kaleme alıp tahrîr etdim ki kırâat eden kardeşlerime 'aşk-ı Muhammedî gâlib olup ziyâret-i şerîfine sa'y edüp muvaffak olalar ve gerek kırâatiyle mütelezziz olup kesret-i salât ü selâma meşgûl olalar ve bu bîçâreyi dahi hayr ile yad eylemeleri için...
Eserine Harem-i Şerîf'in evsâfını tarif ederek başlayan müellif, sonraki bölümlerde oradaki hizmetlerden ve bu hizmetleri yapan görevlilerden bahseder. Eserin sonraki bölümlerinde mübârek gün ve gecelere mahsûs âdet ve merâsimlerden bahsedilir. Cuma günü, Receb, Şaban, Ramazan ayları, Bayram gibi husûsî vakitlerde Medîne-i Münevvere'de yapılması âdet olan işler ve oraya mahsûs bazı merâsimler ayrı başlıklar altında anlatılır. Doğum ve ölümlerde ne gibi merâsimler yapıldığından da bahseden müellif, meşhûr Bakî' Kabristanı hakkında da bilgi verir.
Hacmi küçük de olsa feyzi pek büyük olan ve Medîne-i Münevvere'nin bundan iki yüz küsur yıl önceki ahvâlini öğrenebileceğimiz bu nâdîde esere erişim meselesine gelince. Bunun birkaç yolu var. Birincisi Bedir Yayınevi tarafından basılan nüshayı eski kitap satan yerlerden arayıp bulmak. Tabiir bu biraz zor. O yüzden, şu bağlantıyı kullanarak bu nüshanın digital ortama aktarılmış hâlini okuyabilirisiniz. Ne var ki bu metin eserin aslını tam olarak yansıtmadığı için pek lezzet vermiyor. Eserin tadına tam olarak varabilmek isteyenler için tavsiyem, yukarıda kısaca bahsettiğim aslına uygun olarak yapılan yayına şu bağlantıdan online olarak erişip eseri PDF olarak indirmenizdir.
Bu emsâlsiz eseri okuyanların müellifine bir Fâtiha okumayı da ihmâl etmemelerini tavsiye ederim.
Mâil oldum bahçesinde hurmaya
Tâkâtım kalmadı aslâ durmaya
Ol Medîne Ravza'sını görmeye
Görmeyince alma yâ Rab cânımı