Sübhânallah Ne Demekdir?

En meşhûr tesbîh cümlesidir. Cenâb-ı Hakk'ın, noksan sıfatlardan münezzeh ve kemâl sıfatlarla muttasıf olduğunu ifâde eder. Kur`ân'da defalarca zikredilmişdir.

Kur`ân-ı Kerîm'in pek çok yerinde tesbîhden bahsedilmişdir. Tesbîh, yalnız insana mahsûs da değildir. Meselâ Sure-i Ra'd'daki, "وَيُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِه۪" âyetinde gökgürültüsünün tesbîhinden bahsedilir. Sûre-i İsrâ'daki, "تُسَبِّحُ لَهُ السَّمٰوَاتُ السَّبْعُ وَالْاَرْضُ وَمَنْ ف۪يهِنَّۜ وَاِنْ مِنْ شَيْءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِه۪ وَلٰكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْب۪يحَهُمْۜ" âyetinde de Allahı tesbîh etmeyen hiç bir şey olmadığı beyân olunmuşdur ki pek câlib-i dikkatdir.

Bazı âyetlerde de tesbîh emri vardır. Meselâ "وَاذْكُرْ رَبَّكَ كَثِيرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ" âyetinde olduğu gibi. Diğer bir âyetde, "سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى" buyrulmuşdur. Yine Kur`ân'ın bir kaç yerinde, "فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ" emri vardır. Bu âyetlerde tesbîh zikir manâsınadır. "Aynı âyetde zikir emri de var, tesbîh niçin ayrıca emredilmiş?" denirse, deriz ki, Allah'ın ismini tesbîh ile zikretmekden murâd zikri huşû ile yapmakdır. Yani zikri kalbe indirmekdir. 

Peygamber Efendimiz, tesbîhi ümmetine çokça tavsiye etmiş, "Sübhânallahi ve bi hamdihî" ve "Sübhânallahi'l-azîm" cümleleri ile yapılan zikrin pek büyük fazîleti olduğunu bildirmişdir. Bu zikrin fazîleti şuradan da bellidir ki, bütün namazlarda evvelâ "sübhâneke"yi okuruz, yine bütün farz namazlardan sonra okunan tesbîhâtdan biri budur. Yine Cenâb-ı Hakk'ın ismi anılırken, gerek konuşmalarda, gerek yazılarda "Allahu Sübhânehû ve Teâlâ" diye zikredilmesi âdâbdandır.

Sübhânallah, bir hayret yâhud hayranlık ifâdesi olarak da söylenir. Şaşılacak bir işle, acâib bir şeyle yâhud bir fevkaladelikle karşılaşdığımızda, "sübhânallah" yâhud "fesübhânallah" deriz. Bazen de nâhoş bir şeyle karşılaşdığımızda, dilimizi tutmak ve öfkemizi yutmak için "fe sübhânallaaah!" deriz.