Tasavvuf - Dervîş - Şeyh

Tasavvuf, insanın insanlığını bilmesi ve kendini bulmasıdır ve kalbini sâfa yani temizliğe getirmesidir. Dervîşlik de bu yola sülûk etmek yani bu yola girmek ve bu yolda çalışmakdır. Dervîşin iki ma'nâsı vardır. Birisi Allah fukarâsı, diğeri de kapı eşiği yani mütevâzi kişi demekdir. İnsanın hâmil olduğu ilâhi bir kudret vardır. Tasavvuf, insanın kendisindeki bu ilâhî kudreti anlaması ve Allah'a mensûb olduğunu bilmesidir. Tasavvufun daha bir çok tarifleri vardır. Şeyh, hasta üzerine doktor gibidir. Nasıl ki doktor hastalarını tedâvî eder, onları sıhhate kavuşturursa, şeyh de hâzik bir doktor gibi, bu ilâhî yolu arayanları taht-ı terbiyesine yani tedâvîsi altına alarak onları tedâvî eder ve onlara bu ma'nevîyyâtı öğretir ve tattırır.