21 Kasım 2024 tarihinde yayınlanmıştır.
KASÎDE-İ MÜNFERİCE
İşteddâ ezmetü teferrüci
Kad üzine leylüke bi'l-yelici
Lâbüd gam olur bir gün gidici
Gece sonuna gündüz gelici
Ve zalâmü'lleyli lehâ sürucün
Hattâ yegşâhu Ebu's-Süruci
Muzlim gecede yıldızlar olur
Sonunda güneş oldu doğucu
Ve semâü'l-hayri lehâ matarun
Fe izâ câe'l-ibbânu teciyyin
Hayırlı olur yağmurlu bulut
Vaktiyle durur her şey gelici
Ve fevâidü mevlânâ cümelün
Li-sürûci'l-enfüsi ve'l-mehici
Çokdur ni'amı Hakk'ın kim odur
Nefsin gönlün yolun açıcı
Ve lehâ erecün muhyî ebeden
Faksıd mahyen zâke'l-ereci
Şol bûy-ı hayât gönülde olur
Bul anı da ol dirlik bulucu
Fe li rubbemâ fâza'l-mahyâ
Bi-buhûri'l-mevci mine'l-lüceci
Çok kerre taşar gönül suları
Deryâlar olur feyzin dökücü
Ve'l-halku cemî'an fî-yedihi
Fe zû vâsi'atin ve zevû hareci
Kudret yedine munkad kamusu
Vüs'at bulucu muhtâc olucu
Ve nezû lehüm ve tulû'ahüm
Fe 'alâ derekin ve 'alâ dereci
Dünyâ diyilen alçakda olur
'Ukbâ diyilen yüce olucu
Ve me'âyişihüm ve 'avâkıbühüm
Leyset fi'l-meşiyyi 'alâ 'ıveci
Dünyâ işi hem 'ukbâ işi hem
Eğriliğiyle olmaz olucu
Hikemün nüsicet bi-yedin hakemet
Sümme intesecet bi'l-müntesici
Dokundu nizâm üzre bu cihân
Hikmet yedidir çün dokuyucu
Fe-izâ iktesadet sümme’l-'aracet
Fe bi-muktasıdi ve bi-mün'arici
Lutf eylese yâ kahr eylese ger
Kendü talebinle olur idici
Şehidet bi-'acâ’ibihâ hucacun
Kâmet bi’l-emri ‘ale’l-hicaci
24. Hikmetlerine şâhid bu cihân
Emriyle gelür yıllar geçici
15 “(Ancak) Onların inişleri ve çıkışları ya aşağıların aşağısına, veya yukarıların yukarısınadır.”
17 “Onların (dünyadaki) dirlikleri ve (ahrette) varacakları dereceleri (ilahi kanunun hilâfına)
yürüyecekleri eğri yolda değildir.
19 “(Bunlar) bütün eşyaya (hükmeden Allah’ın) kudretiyle (ezelde) örülmüş hikmetlerdir ki, sonra bunlar
dokuyucu (olan insan eliyle) dokunmuştur.”
21 “(İşler) düz gitse de sonra eğri gitse de, bütün bunlar bir düzeltici ve bir eğriltici (nin kudreti)yledir.”
23 “Ki, (bu işlerin) garipliklerine, tuhaflıklarını yıllar boyu bu işi üstlenen deliller şehâdet etmektedir.”
90
25.25 Ve radıye bi-kazâi’llahi hiccen
Fe ‘alâ merkûzetihi fe‘ici
26. Çü kazâya rızâ ‘âkil işidür
Ol merkeze gir olma çıkıcı
27.27 Ve izâ infetahat ebvâbu hüden
Fa‘cel li-hazâinihâ velici
28. Feth olsa saña ebvâb-ı hüdâ
Gir gencine ol ta‘cîl idici
29.29 Ve izâ hâvelet nihâyetihâ
Fahzur iz zâke mine’l-‘araci
30. Dirsen ireyüm hikmet soñuna
Sakın ki aña yokdur irici
31.31 Li-tekûne mine’s-sübâki izâ
Mâ ci’te illâ tilke’l-fereci
32. Ögdüñ al kim çünki olasın
Bu cây-ı rızâ üzre turıcı
33.33 Fe hünâke’l-‘ayşü ve behcetühü
Fe li-mübtehici ve li-müntehici
34. Takvâ yolına râhî olana
Cennet aña mesken olıcı
25 “(Mü’mine) Allah’ın (hükmüne) râzı olmak yaraşır, binâenaleyh sen de kendini ol rızâ dairesine çevir.”
27 “Hidâyet kapıları açıldığında koş, o kapıların ardında bulunan (ilâhi) hazinelerin içine gir.”
29 “Şayet (hidâyet kapılarının) nihâyetine varmaya çalışırsan orada tökezleyip topallamaktan sakın!”
31 “Ki o meydana geldiğinde oraya ilk gelenlerden olasın!”
33 “İşte orada (o meydanda)dır yaşam ve onun güzelliği. Sevinenler ve Hakk’ın yoluna girenler için.”
91
35.35 Fe-hici’l-a‘mâlü izâ rakedet
Fe izâ mâ hicte izâ tehici
36. Tursa binegüñ yürit ‘amelüñ
Sürdükce olır kuvvet bulıcı
37. 37 Ve ma‘âsiya’llahu semâcetühâ
Tezdânü lezi’l-hulika’s-semici
38. ‘İsyânı iden pek çirkin olur
Bed-hûya odur şöhret virici
39.39 Ve li-tâ‘atihi ve sabâhatihâ
Envâru sabâhin münbelici
40. Tâ‘atda olan pek güzel olur
Hûrşîd-i subh oldur olıcı
41.41 Men yahtâb hûre’l-huldi bihâ
Yazfer bi’l-hûri ve bi’l-ganici
42. Uçmaga irer tâ‘atla kişi
Hûruñ güzelin olur kokıcı
43.43 Fe küni’l-marzıyye lehâ tebkâ
Terzâhu gaden ve tekûnü neciyyi
44. Takvâ ile sen olgıl ki bugün
Yârın olasın memdûh olıcı
35 “(Salih) ameller durgunlaştığı zaman (onları) hareketlendirir, onları hareketlendirdiğin zaman sen de
hareketlenirsin. (ilerlersin)”
37 Allah’a isyan edenlere gelince, (onların) çirkinliği kötü ahlâklı kişilerin yanında beğenilir.”
39 “Allah’a itaatin ve bunun güzelliğinin parlak sabah nurları vardır.”
41 “Kim o (Allah’a itaat)nun sebebiyle ebedî Cennet hûrilerini isterse hurileri ve onların naz ve işvelerini
elde eder.”
43 Sen takvâ sebebiyle o hûrilerce beğenilen bir eş ol ki, yarın (kıyamette) memnun ve mutlu olasın, ve o
sayede (azaptan) kurtulasın.”
92
45.45 Vetlü’l-Kur’âne bi-kalbin zî
Huznin ve bi-savtin fîhi şeciyyi
46. Kur’ân okı yanık dil ile
Savtuñ ola kim te’sîr idici
47.47 Ve salâtü’lleyli mesâfetühâ
Fe’zheb fîhâ bi’l-fehm veciyyi
48. Giceyle nemâz takvâ yolıdur
Git gel o yola ol fehm idici
49.49 Ve te’emmelühâ ve me‘ânîhâ
Te’ti’l-Firdevse ve tefterici
50. Ma‘nâsını fehm it ki olasın
Firdevse girüp mesrûr olıcı
51.51 Ve’şreb tesnîme müfeccerehâ
Lâ-mümtezicâ ve bi-mümtezici
52. Tesnîm meyini ‘aynından içüp
Her dürlüsini hem ol içici
53.53 Medihe’l-‘akli’l-âyetihi hüden
Ve hüve mütevellin ‘anhu heciyy
54. Memdûh-ı ‘akıl togrıca gider
Mezmûmı olur yoldan sapıcı
45 “Kur’ân’ı kederli bir kalbe mahzun bir sedâ ile oku!”
47 “Gece namazı bu okumanın geniş alanıdır. Sen o gecede Kur’ân’ın manasını anlamakla git-gel. (Yani
manasını iyice anlamak için ayeti tekrar tekrar oku.)”
49 (O) gece namazında okuduğun âyetleri ve onların manalarını tefekkür et ki, Firdevs’e gelip (dertlerden)
kurtulasın.”
51 “Ve sen o Firdevs Cennetinde fışkıran Tensîm pınarının karışmamış ve karışmamış (saf olarak akan)
suyundan (kana kana) iç.”
53 “(Allah’tan) kendisine hidâyet gelen akıl övüldü, Ondan yüz çeviren hevâ (-i nefs) yerildi.”
93
55.55 Ve Kitâbu’llâhi riyâzetühü
Li-‘ukûli’l-halkı bi-münderici
56. Kur’ân’da cemî‘ eşyâ yazılı
‘Akla göredür ol añladıcı
57.57 Ve hıyâru’l-halkı hüdâtühüm
Ve sivâhüm min-hemeci’l-hemeci
58. Halkuñ eyüsi Hakk yola gider
Şol gayrisidür hemcüñ hemeci
59.59 Ve izâ künte’l-mikdâme felâ
Tecza‘fi’l-harbi mine’r-reheci
60. Çünki olasın ceng-âver-i nefs
Tozdan gocınup olma kaçıcı
61.61 Ve izâ ebsarte menâra hüden
Fe’zhar ferden fevka’s-sebeci
62. Hâdî saña ger gösterse ‘alem
Ol münferiden aña çıkıcı
63.63 Ve ize’ş-tâkat nefsün vecedet
Elemen bi’ş-şevki’l-mu‘telici
64. Bir şeye nefes müştâk ola ger
Ol şevkle olur çok gam görici
55 “Allah Teâlâ’nın kitabının (insanları) eğitmesi, halkın akılları(nı eğitmek için) en açık, en doğru
yoldur.”
57 “Halkın en hayırlıları onların doğru yolu gösterici rehberleridir.Bunların dışındakiler, önemsiz, sıradan
kişilerdir.”
59 “Eğer atılgansan artık tozdan korkma! (Mücadeleden yüz çevirme)”
61 “Eğer hidâyet meş’alesinin yandığı yeri görürsen, tek başına (da olsan) tam ortasına dikil.”
63 “Eğer bir nefis âşık olursa, bu şiddetli aşk (ateşinin kalbini yakması) sebebiyle çok büyük bir acı
duyar.”
94
65.65 Ve senâyâ’l-hüsnâ zâhikatün
Ve tamâmu’z-zıhki ‘ale’l-feleci
66. Mahbûb yüzüñe ger güle senüñ
Dişler görine saña soñ ucı
67.67 Ve ‘ıyâbü’l-esrâri kad icteme‘at
Bi-emânetihâ tahte’ş-şeraci
68. Esrâr-ı Hudâ mestûr u emîn
Gayrı kim ola anı içici
69.69 Ve’r-rıfku yedûmu li-sâhibihi
Ve’l-harku yesîru ile’l-hereci
70. Reng sâhibini dâ’im ider ol
Tab‘ı tîz olan oldı yanıcı
71.71 Salavâtu’llâhi ‘ale’l-mehdiyyi
El-Hâdi’n-nâse ile’n-neheci
72. Hakkdan salavât ol hâdiye kim
Hakka bizi odur vasl idici
73.73 Ve Ebî Bekrin fî-sîretihi
Ve lisâni makâlâtihi’l-leheci
74. Hem Ebî Bekr olsun kim odur
Sıdkında kerâmet söyleyici
65 “Dilberin ön dişleri gülücüdür. Halbu ki gülmenin en mükemmeli dişlerin seyrek olmasındadır.”
67 “(İlahi) sırların heybeleri, emanetlerini (çözülmesi ilahi izne bağlı olan) sağlam bağların altında
toplamıştır.”
69 “Yumuşaklık sahibi için kalıcı bir haslettir. Sertlik fitne ve fesada sebep olur.”
71 “Allah’ın salat ve selâmı doğru yolda olan, insanlara doğru yolu gösteren (Hz.Muhammed’in) üzerine
olsun.”
73 “Ve yine (salat ve selâm) O’nun davranış ve sözlerine tutkun olan Hz.Ebu Bekir’in üzerine olsun.”
95
75.75 Ve Ebî Hafs ve kerâmetihi
Fî-kıssati Sâriyeti’l-haleci
76. Dahı ‘Ömere k’oldur cebele
Ya Sâriyeyi ismâ‘ idici
77.77 Ve Ebî ‘Ömerâ ve Zi’n-nûreyni
El-müstahyi’l-müstahyi’l-behici
78.78 ‘Osmana dahı ki oldur o nakî
Hasletde hayâ ıssı olıcı
79.79 Ve Ebî Hasan fi’l-‘ilmi izâ
Vâfî bi-sehâibihi’l-haleci
80. Dahı ‘Aliye kim ol velîye
‘İlmi suyına ‘âlem kanıcı
81. Ve ‘ale’s-sebtîne ve ümmetihâ
Ve cemî‘i’l-âlî bihim telici
82.82 Hasaneynine hem Fâtımaya
Hep âline tâ bize gelici
83. Ve ‘ale’l-ashâbi bi-cümletihim
Bezelu’l-emvâli me‘a’l-meheci
84. Ashâbına hep olsun ki olar
Hakk yolına mâl hem cân virici
75 “Ve yine (salat ve selâm) meşhur Sâriye kıssasında kerameti (zahir olan) Ebû Hafs (Hz.Ömer)ın da
üzerine olsun.”
77 “Ve yine (salat ve selâm) iki nur sahibi, haya sahibi ve kendisinden haya edilen, ahlaklı ve yaratılışı
güzel olan Ebû Amr (Hz.Osman)’ın da üzerine olsun.”
78 ıssı] üsti K.
79 “Ve yine (salat ve selâm) bol yağmurlu bulutlarıyla geldiğinde ilimde Ebû Hasan (Hz.Ali)’ın da üzerine
olsun.”
82 Óasaneynine] imlâlı K.
96
85. Yâ Rabbi bihim ve bi-‘âlihim
Ve ‘accele’n-nasru ve bi’l-fereci
86. Yâ Rabb olaruñ hürmetlerine
Ta‘cîlile vir nasr u fereci