Tilmisan Meliki Nasıl Dervîş Oldu?

Şeyhü'l-Ekber Hazretleri buyuruyorlar  ki :

Dayılarımdan biri Tilmisan melîki olmuşdu. Adı Yahyâ bin Yaan idi. Onun zamânında bir şeyh vardı, adı Abdullah Tunusî idi. Halkdan ayrılmış, Tilmisan hâricinde bir yerde halvete çekilmişdi, ibâdetle meşgûl idi. Bir gün bir sebeble Tilmisan'a gitmesi îcâb etdi, yolda Yahyâ bin Yaan ile karşılaşdı. Yahyâ, atları ve adamları ile devlet ü dârât ile gidiyordu, üstünde çok kıymetli süslü elbiseler vardı. Adamları ona şeyhi işâret ederek, "Bu zât, meşhûr Abdullah Tilmisânî'dir, büyük bir şeyhdir" dediler. Bunun üzerine Yahyâ atını gemledi, ona hürmetle selâm verdi ve sordu : "Yâ Şeyh, bu elbiselerle namaz kılmak câiz midir?" dedi. Şeyh güldü. Yahyâ, "Niçin güldün?" dedi. Şeyh, "Senin akılsızlığına ve câhilliğine güldüm" dedi. Senin hâlin şu köpeğin hâline benziyor. Bir leşin üstüne düşüp karnı doyuncaya kadar yemiş, başdan ayağa kanla, necâsetle kirlenmişdir. Ama işeyeceği zaman ayağını kaldırır ki üzerine sidik sıçramasın. Sana gelince, senin karnın haramla dolmuş, yapdığın zulümlerden ötürü pek çok kulun hakkı boynundadır, şimdi sen bu hâlde iken soruyorsun, bu elbise içindeyken namaz kılsam olur mu diye. Yahyâ, neye uğradığını şaşırdı, hemen tövbekâr olup, şeyhin elini tutdu ve onun yanında kaldı. Üç gün sonra şeyh ona bir ip verdi ve dedi ki "misâfirlik üç gündür, artık misafirlik tamâm oldu, şimdi git odun getir pazarda sat". Melik Yahyâ her gün ipini alıp odun toplamaya gidiyor, arkasında taşıdığı odunları pazara getirip satıyordu. İhtiyâcını alıyor, artan parayı fukarâya dağıtıyordu. Onu görenler bu işe hayret ediyordu, nasıl olurdu da bir melik saltanatı bırakır da odunculuk yapar diye şaşırıyorlardı. Bu hâdiseden sonra Şeyh'den ne zaman duâ isteseler, "Duâyı Yahyâ'dan isteyeniz, o pâdişahlıkdan zühde geldi, ben olsaydım belki de onun yapdığını yapamazdım" buyururlardı.