Türkçemizdeki Gönül Zenginliği

Değerli edebiyat târihçimiz Nihad Sâmi Banarlı, "Gönül Sözüne Dâir" başlıklı yazısında gönül sözünün ma'nâ zenginliğini ne de güzel anlatır.

Yalnız bu kelime bile Türkçemizin zenginliğini göstermeye yeter. Gönül, öyle bir sözdür ki, yerine göre his, sevgi, aşk, ibtilâ, istek, heves, hüzün, endîşe, cesâret, fedâkârlık, râzı oluş, hatır gibi pek çok ma'nâlarda kullanılır.

Bakınız gönül kelimesi Türkçemizde kaç türlü kullanılıyor :

Gönüllü
Gönülsüz
Gönülden
Gönlünce
Gönüllenmek
Gönül acısı
Gönül belâsı
Gönül budalası
Gönül almak
Gönül vermek
Gönlü akmak
Gönül bağlamak
Gönül çekmek
Gönlünü çelmek
Gönül kapmak
Gönlünü kaptırmak
Gönlünden çıkarmak
Gönlüne danışmak
Gönül açmak
Gönlü kalmak
Gönül kırmak
Gönül yıkmak
Gönül yapmak
Gönlünü etmek
Gönlünü aramak
Gönül arılığı
Gönül avcısı
Gönül avlamak
Gönül avutmak
Gönül okşamak
Gönlü güzel
Gönlü bulanmak
Gönlü hoş olmak
Gönül hoşluğu
Gönül rızâsı
Gönlü olmak
Gönlü var
Gönlü yok
Gönlünü pazara çıkarmak
Gönül işi
Gönül birliği
Gönlü ihtiyarlamak
Gönül ferahlığı
Gönlü açık
Gönül açıklığı
Gönlü geniş
Gönlüne göre
Gönlü daralmak
Gönlünü değiştirmek
Gönül delisi
Gönül dilencisi
Gönlüne doğmak
Gönlünün dümeni bozuk
Gönlünü döndürmek
Gönlü bol
Gönül eğlencesi
Gönlünü eğlendirmek
Gönül maskarası
İki gönül bir olmak
Gönülden gelmek
Gönülden vermek
Gönülden kopmak
Gönlünüzden ne koparsa
Gönül kimi severse güzel odur
Gönülden konuşmak
Gönlünden geçirmek
Gönül eri
Gönül tahtı
Gönül gözü
Gönül gözü açılmak
Gönül etmek
Gönlünü etmek
Gönlünü hoş etmek
Gönlü tez
Gönlü tok
Gönlü yufka
Gönlü ganî
Gönül zenginliği

Bunlar, alelacele bulup bir araya getirebildiklerim. Ciddî bir çalışma yapılsa kim bilir daha ne tabirler bulunacakdır. İşte Türkçemizin güzelliği, bu ma'nâ zenginliğinden ileri gelir.

Gönül, sôfîlerin eserlerinde ve nutuklarında da çok geçer hattâ gönül tasavvufun merkezindedir de diyebiliriz. Neden? Çünkü gönül, nazargâh-ı ilâhîdir, Allah gönüllere nazar eder. Yine gönül, beytullah-i hakîkîdir. Yere göğe sığmayan Allah, gönüllerde tecellî eder. İşte bu yüzden sôfîler katında gönül, Kabe'den de efdaldir. Gönül yıkmak da, Kabe'yi yıkmakdan beterdir.