Üveys el-Karanî Hazretleri O Yüce Makâma Nasıl Yükseldi?
29 Haziran 2020 tarihinde yayınlanmıştır.
Görmüyor musun, Üveys el-Karanî'nin o makâmı çıkmasının sebebi anasına hizmetden dolayıdır. Resûl-i Ekrem'e demişler ki, "Yâ Resûlallah, Üveys mâdem seni bu kadar seviyor, niye seni ziyârete gelmiyor?". Efendimiz, "Şerîata hürmeti var, annesine hizmet ediyor da ondan" buyurmuşlar. Üveys, ana hizmetini Resûlullah'ı görmeye tercih etmiş. Bundan dolayı Allah kendisine o makâmı vermiş. Resûl-i Ekrem "Benden sonra gelecek" demiş ve hırkasını vermiş, "Yâ Ömer, senin zamanında gelecek, bunu ona verin, ümmetim hakkında duâ etsin" buyurmuş.Resûl-i Ekrem Efendimizin büyük teveccüh ve iltifâtına mazhar olan Üveys el-Karanî Hazretleri, ümmî bir çoban olduğu halde, sırf anasına olan hürmeti ve merhameti sebebiyle pek yüce bir mertebeye erişmişdir. Hikâyesi meşhûrdur, çoğunuz duymuşsunuzudur ama biz yine de yazalım ki, bilmeyenler öğrensin, bilenler de bilgilerini tâzelesinler.
Üveys, İslâm'ı kabûl etdikden sonra, Medîne-i Münevvere'ye gidip Hazret-i Peygamber'i görmek için yanıp tutuşur fakat yaşlı annesi kendisini bırakıp gitmesini istemez. Çünkü annesinin bakımını o üstlenmişdir ve Medîne-i Münevvere'ye gidip gelmek çok uzun zaman alacakdır. Üveys, ne yapar eder, bir gün annesinden izin almaya muvaffak olur. Fakat annesi ona, şartlı bir izin vermişdir. Şartı da şudur. Medîne'ye gidecek ama hiç oyalanmadan hemen geri dönecek.
Üveys, şartlı da olsa izin almış olmanın verdiği sevinçle yollara düşer ve o uzun mesâfeyi büyük bir şevk ile kat ederek Medîne-i Münevvere'ye ulaşır. Fakat kaderin cilvesine bakınız ki, Hazret-i Peygamber'i göremez. Zîrâ o sırada Peygamberimiz orada değildir. Üveys, annesinin şartını hatırlar ve sırf annesine verdiği sözü tutabilmek, ona karşı gelmemek için, hiç beklemeden geri döner. Onca yolu kat edip gelmiş ve muhabbetiyle yanıp tutuşduğu Muhammed aleyhisselâmı dünyâ gözüyle görememişdir, bu yüzden çok büyük bir hüzün ve keder içindedir ama anasının rızâsını tercîh eder ve gerisin geri Yemen'e döner. İşte Üveys el-Karanî Hazretleri, anasına olan bu bağlılığı ve hürmeti sebebiyle yüceldikçe yücelmiş ve velîler arasında müstesnâ bir mevkî edinmişdir. Öyle ki, Resûl-i Ekrem Efendimiz, onu kasd ederek "Rahmân'ın nefesi bana Yemen tarafından geliyor" buyurmuşlardır.
Hatırlarsanız, bir önceki yazımızda ana-babaya iyilik etmek hakkındaki bir hadîs-i şerîfden bahsetmişdik. O hadîs-i şerîfde, ana-babaya iyilik yapmanın ömrü uzatıp rızkı arttırdığı beyân ediliyordu. Muhakkak ki, ömrün de rızkın da maddî olanları olduğu gibi manevî olanları da vardır. Ana-babaya iyilik etmek, insanın dünyevî ömrünü bereketlendirip, maddî rızkını arttırdığı gibi, Üveys el-Karanî misâlinde görüleceği gibi, manevî rızkı da ziyâdeleştirir, manevî hayâtı da bereketlendirir. Düşünün ki, hiç mekteb-medrese, hoca-mürşid görmemiş, ümmî bir çoban, sırf anasına yapdığı hizmet sebebiyle, velâyetin en yüksek mertebesine erişiyor, Cenâb-ı Hakk'ın tecelliyâtına ve Resûl-i Ekrem'in iltifâtına mazhar oluyor, aradan bin dört yüz sene geçmesine rağmen unutulmuyor, ismi hep hürmetle ve tazîmle yâd ediliyor, bir çok beldede onun adına makâm kabirleri ve türbeler yapılıyor, menkıbeleri dilden dile dolaşıyor, hakkında müstakil eserler kaleme alınıyor, onun fazîletine dâir nice nutk-i şerîfler îrâd ediliyor, ilâhiler besteleniyor ve bunlar zikir meclislerinde okunuyor. Bundan daha büyük bir ders ve ibret olabilir mi?
Gör nice bülend olduğunu şân-ı Üveys'in
Bu ümmete hem etdiği ihsânı Üveys'in
Eylerdi ana Şâh-ı rüsül hubb-i teşevvuk