Velâyet İki Türlüdür

1. Allah'ın seçdikleri = Allah'ın sevdikleri : Allah, velîlerin bir kısmını, peygamberler gibi ezel âleminde sevmiş, seçmiş ve kendilerine tevfîkini refîk ederek onları bütün kötülüklerden, çirkin sıfatlardan mahfûz olarak yaratmışdır. Onları, bu âlemde de, peygamberlerine halîfe ta'yîn etmiş ve bu zevâtı birer hidâyet kapısı ve kulluk meş'alesi kılmışdır. Cenâb-ı Hakk, bu kutlu ve mutlu kişilerden, tâbi' oldukları peygamberin neş'esini ve şemmesini zuhûra getirmişdir. Bu zümreden olan Allah dostları için, "Allah'ın sevdikleri" tabiri kullanılır. Abdülkâdir el-Geylânî, Ahmed er-Rıfâî, Ahmed el-Bedevî, İbrâhim ed-Düssûkî kaddesallahu esrârahum Hazretleri, bu kutlu ve mutlu kişilerin, yani Allah'ın has kullarının, önde gelenleridir.

2. Kisb ile velî olanlar = Allah'ı sevenler : İkinci kısım Hakk velîleri ise, önceleri fâsık ve fâcir oldukları halde, sonradan fısk ve fücûrlarına nedâmet ve tövbe ederek ve sâlih ameller işleyerek rızâ ve hidâyet yoluna girmişler, bütün kötü ve çirkin sıfatlarını iyi ve güzel ahlâka, şekâvetlerini saâdete, suç ve kabâhatlerini tâ'at ve ibâdete, seyyiâtlarını hasenâta çevirmişler, tam ve kâmil bir îmâna ve irfâna nâil olmuşlar, Allah'ı ve Resûlünü gönülden sevmişler ve netîcede velâyet makâmına yükselmişlerdir. Bu zümre için, "Allah'ı sevenler" tabiri kullanılır. Saâdeddin Cibâvî, Bişr-i Hafî, Cemâleddin-i Yemânî kaddesallahu esrarahum Hazretleri de bunlara örnek olarak gösterilebilir.