Yemek Yeme Âdâbı

Malum ya, insan yemeden içmeden yaşayamaz. Bunda da nice hikmetler vardır. İnsan bedeni toprakdan ve sudan yaratılmışdır, bedenin sıhhati, kuvveti, kıvâmı ve devâmı toprakdan çıkan şeyleri yemeye ve su içmeye bağlıdır. Allah insânı kendisine kulluk etsin diye yaratmışdır, Allah'a kulluk etmek için de sağlam bir bedene ihtiyaç vardır. Yalnız şu var ki, yeme içmenin bir takım şartları ve edebleri vardır, bu şartlara ve edeblere riâyet etmeyen kişi, hem sıhhatini kaybeder hem de Cenâb-ı Hakk'ın sevmediği ve râzı olmadığı hâllere düşer. Yemek yeme âdâbı, bir kısmı yemekden önce, bir kısmı yemek esnâsında bir kısmı da yemekden sonra olmak üzere üç kısımdır.

• Helâl Kazanç : Bütün edeblerin başı budur zîrâ kazanç helâl olmayınca yenilenden içilenden hayır gelmez. Resûl-i Ekrem Efendimiz, "Harâmdan beslenen beden cehenneme müstehakdır" buyurmuşlardır

• Helâl Gıda : Yenilen içilen şeyin helâl olmasıdır ki Allah, neleri yasak ettiğini Kur`ân'da açıkça bildirmişdir. Cenâbı Hakk, "Külû min tayyibâti mâ razaknâhüm veşkürû lillah" yani "Size verdiğimiz helal ve temiz rızıklardan yiyip Allah'a şükredin" buyurmuşdur.

• Temiz Gıda : Yenilen içilen şeyin helâl olduğu kadar temiz de olması gerekir zîrâ temiz olmayan şeyler türlü türlü hastalıklara sebeb olur. Yukarıdaki âyet-i kerîmede geçen "tayyibât" buna da işâretdir.

• Elleri Yıkamak : Yemekden önce elleri yıkamak hastalıklardan korunmak için elzemdir. Zîrâ eller devamlı sağa sola temâs ettiği için hastalıklara sebeb olan bakteri ve mikroplarla doludur. Zâten temizlik, îmânın alâmetidir.

• Niyet : Yemeği zevk için değil, Allah'a kullukda bulunabilmek ve Allah'ın kullarına hizmetde bulunabilmek niyetiyle yemek

• Acıkmakdan Yememek : İyice acıkmadan yemek yememek sağlığı korumak için de elzemdir

• Yemek Seçmemek : Ne varsa ona râzı olmak. "Ben şunu yemem, ben bunu yemem" ya da "ben illâ şunu isterim, bunu isterim" dememek

• Topluca Yemek : Mümkünse tek başına yemek yememek, âile, akrabâ ve arkadaşlara bir arada yemek

• Yemeğe besmele ile başlamak

• Sağ el ile yemek

• Küçük lokmalarla yemek

• Lokmaları iyice çiğnemek

• Acele etmemek

• Yemeği beğenmese de yemeği kötülememek

• Sıcak yemeği soğutmak için üflememek

• Çok yememek, tam doymadan yemekden el çekmek, bunu yapamıyorsa en fazla doyacak kadar yemek

• Sofrada tiksindirici ve mide bulandırıcı şeylerden bahsetmemek

• Tabağında hiç yemek bırakmamak, bir lokmayı bile isrâf etmemek

• Kırıntıları çöpe atmamak, kurda kuşa vermek üzere toplamak

• Yaşça ve fazîletçe kendisinden yüksek kişilerden önce yemeğe başlamamak. Eğer kendisi bu durumda ise sofradakileri bekletmeden hemen yemeğe başlamak

• Susup oturmamak, yemek esnâsında güzel güzel sohbet etmek

• Aynı kaplardan yenmesi hâlinde başkasının hakkını yememek için dikkatli ve az yemek

• İştahı olduğu halde sırf ayıp olmasın diye yememezlik etmemek. 

• Sofradakilere "illâ ye" diye fazla ısrar etmemek, "Allah aşkına ye" gibi sözlerle kimseyi zor durumda bırakmamak

• Sofra sâhibinin sofradan kalkmakda acele etmemesi ve bütün misâfirlerin yemeğini bitimesini beklemesi lazımdır zîrâ sofra sâhibi sofradan erken kalkarsa misâfirler yemeye utanırlar